پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده يكي از مباحث كلامي مهم و اساسي در حوزه شناخت انسان، آفرينش انسان و داستان خلقت آدم است. اين داستان در تعدادي از سوره‌هاي قرآن از جمله؛ اعراف، طه، بقره، حجر، اسراء و ص بيان شده است. مفسران و قرآن پژوهان با رويكردهاي متفاوت اين داستان را تفسير كرده اند. يكي از اين آراء تفسيري، نگاه تمثيلي به اين داستان است. اين پژوهش به بررسي و تحليل نظريه تمثيلي محمد جواد موسوي غروي در مورد داستان آدم پرداخته و با توجه به نظر علامه طباطبايي در تفسير الميزان آن را مورد نقد و ارزيابي قرار داده است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي است و ابزار جمع آوري اطلاعات روش اسنادي و كتابخانه اي است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اگرچه هر دو صاحب نظر، هم آقاي غروي و هم علامه طباطبايي قائل به ديدگاه تمثيل هستند ولي در عين حال بين دو ديدگاه تفاوت‌هاي قابل توجه مشاهده مي‌شود. به عنوان نمونه، تمثيلي كه آقاي غروي از آن سخن مي‌گويد حاكي از غير واقعي بودن داستان آدم است. ولي تمثيلي كه علامه بيان مي‌كند به گونه اي است كه با واقعيت‌ داشتن داستان سازگار است. همچنان كه در خصوص موجودات ديگري همچون فرشتگان، شيطان و ابليس كه مرتبط با داستان آدم، مورد اشاره قرآن مي‌باشد، هر كدام از اين بزرگواران نظرياتي متفاوت ارائه نموده اند. آقاي غروي مدعي عدم وجود خارجي و عيني ملائكه و ابليس بوده و علامه معتقد است داستان آدم با همه موارد مرتبط عينيت داشته و در جهان واقع اتفاق افتاده است.