پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قلمرو دخالت و تعامل حكومت ها با دين يكي از مسائلي است كه از آغاز تاريخ مورد توجه خردمندان بوده است. از زمان تشكيل حكومت در اسلام تاكنون، ديدگاه‌هاي متفاوت و گاه متضادي درباره ثبوت مسئوليت حكومت اسلامي در قبال مسائل ديني و اعتقادي مردم جامعه مطرح شده كه ريشه همه آنها در دو ديدگاه عمده خلاصه مي‌شود: تعامل حكومت و مسائل ديني؛ و عدم تعامل حكومت و دين. از اين رو در طول تاريخ، تلاش‌هاي زيادي براي زير سؤال بردن حكومت ديني صورت گرفته است. برهمين اساس، پژوهش حاضر با هدف تبيين فقهي مسئوليت حكومت اسلامي در قبال بنيادهاي اعتقادي مردم صورت گرفته است. در اين پژوهش اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي جمع‌آوري شد و سپس به كمك روش توصيفي و تحليلي به بررسي داده‌ها پرداخته شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه حكومت اسلامي با هدف توسعه و تقويت مسائل ديني و اعتقادي افراد جامعه تأسيس گرديده است؛ چرا كه ساختار چنين حكومتي با خواست مردم و اذن خداوند شكل گرفته و پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) به عنوان حاكم اسلامي با استعاره از وحي الهي، خود را در برابر امور مردم اعم از شخصي، اجتماعي و سياسي مسئول مي دانست و شرايط را براي رشد و تقويت و ترويج اعتقادات ديني و مصالح معنوي فراهم مي كرد. از جمله راه كارهاي حكومت اسلامي در تقويت بنيادهاي اعتقادي مردم، مي توان به دفاع از دين، تأمين مصالح معنوي، آموزش هاي ديني به مردم، صيانت و پاسداري از دين و دستورهاي الهي، امربه معروف و نهي از منكر و تأمين شرايط براي رونق دينداري افراد جامعه اشاره كرد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه هدف دين اسلام از شكل گيري حكومت اسلامي، هدايت انسان ها و تأمين زمينه هاي رشد و كمال مادي و معنوي مردم و تأمين مصالح دنيوي و اخروي آنها مي باشد و در اين مسير از روش هاي مختلف انذاري و تبشيري بهره مي برد. مطالعه حاضر با رويكردي توصيفي و تحليلي اين نتايج را تأييد نموده است. واژگان كليدي فقه، مسئوليت، حكومت، حكومت اسلامي، دين، بنيادهاي اعتقادي.