پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

كتاب نزهه الأبصار و محاسن الآثار نوشتۀ علي بن محمد بن مهدي مامطيري طبري، دانشمند و فقيه ايراني قرن چهارم هجري است (280-360). به ايشان كه تا چندي پيش، نويسنده‌اي گمنام به شمار مي‌رفت، تعدادي اثر نسبت داده شده‌اند كه تعداد محدودي از آنها (احتمالاً دو كتاب) در دسترس است. كتاب نزهه الأبصار و محاسن الآثار كه حدود نيم قرن پيش از نهج‌البلاغه تأليف شده، زندگي و سيرۀ اميرالمؤمنين علي(ع) را روايت كرده است. اهميت اين كتاب از آنجاست كه بسياري از احاديث نهج البلاغه را همراه با سند روايت كرده، و از اين نظر مي‌تواند پشتوانه‌اي براي نهج‌البلاغه به حساب آيد. اين كتاب تا چند سال پيش، مفقود بود و در حدود سال 1381 توسط حسن انصاري قمي از واتيكان به ايران آورده شد و آيت‌الله محمدباقر محمودي، تحقيق و تصحيح اين اثر را بر عهده گرفت. با توجه به موارد گفته شده كه نشان‌دهندۀ اهميت كتاب است، پژوهش پيش رو بر آن است كه ابتدا نويسندۀ اين اثر را معرفي و زندگينامه و آثار او، به‌خصوص كتاب نزهه الأبصار را بررسي و تحليل كند. در ادامه، هدف اصلي اين پژوهش، بررسي احكام قضائي و فقهي بيان شده مذكور در كتاب است. پس از بررسي احاديث و روايات كتاب نزهه الأبصار در اين پژوهش مشخص شد كه روايات اين كتاب برخي احاديث مشهور منابع ديگر را تقويت و يا تضعيف مي‌كنند؛ بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه نزهه الأبصار و محاسن الآثار حاوي روايات فقهي و قضايي قابل توجهي است كه به تدقيق و تثبيت مسائل فقهي و احكام صادره راهگشا باشد.اين پژوهش به شيوۀ تحليلي-توصيفي انجام شده است و داده‌هاي آن طبق روش كتابخانه‌اي گردآوري شده‌اند.