پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

آسيبهاي اجتماعي آن دسته از نابسامانيهاي رفتاري افراد جامعه ميباشد كه ريشه در بينظميهاي پديدههاي اجتماعي دارد. اين آسيبها معمولاً باعث رنجش رواني، جسمي و مادي اقشار آسيبپذير ميشود. آسيبهاي اجتماعي به لحاظ مفهومي و مصداقي به انواع خشونت، خودكشي، اعتياد، فقر مالي و فرهنگي و ... تقسيم مي شود. وفق آموزههاي دين مبين اسلام در وهلهي اول بنا بر پيشگيري از وقوع هرگونه آسيب اجتماعي در جامعه است. امّا در اثر عوامل و ريشههايي كه ناشي از غفلت از آموزه‌هاي اسلامي است، پديدهي آسيب‌هاي اجتماعي و بالتبع آسيب‌ديدگان اجتماعي در جامعه شكل مي گيرد. آموزه هاي ديني فارغ از جنبههاي پيشگيرانه، در مقام راهكار و حل معضلات و آسيب‌هاي اجتماعي از طرفي وظايفي را متوجه حاكمان جامعه ميكند و از طرفي تمام مردم را مخاطب قرار داده و در مقابل همنوع خود، عناويني مانند: تعاون، ايثار، صدقه، انفاق، احسان و ... مطرح ميكند. يكي از آيات قرآن كريم كه در خصوص وظايف دولت و مردم در قبال آسيب‌ديدگان اجتماعي نكات ارزنده اي را مطرح مي‌كند آيه ۶۰ سورهي مباركهي توبه است. در اين راستا پرسش اصلي كه به ذهن ميرسد اين است كه: از ديدگاه اسلامي وظيفه حاكميت جامعه و عموم مردم در قبال آسيبديدگان اجتماعي و با تأكيد بر آموزههاي آيه ۶۰ سورهي توبه چيست؟ در پاسخ بايد گفت: بر اساس تعاليم دين مبين اسلام حكومت اسلامي و مردم نسبت به آسيبديدگان اجتماعي با تمام مصاديق خود وظايفي بر عهده دارد اين وظايف با تأكيدات ويژه نسبت به فقرا، مساكين، در راهماندگان، بيكاران و ... بيان شده است. روش به كار گرفته در اين پژوهش از آنجا كه در صدد توصيف جز به جز موقعيتهاي مربوط به مسئله است توصيفي ميباشد. در اين پاياننامه براي دسترسي به مطالب و يافتن ديدگاه اسلامي نسبت به موضوع مورد تحقيق به طور كلي به كتابهاي تفسيري و روايي و در كنار آن به ساير كتب نويسندههاي مختلف با موضوعات مربوطه و همچنين مقالات و سايتهاي اينترنتي مراجعه شده است. آنچه از اين پژوهش به دست مي‌آيد اين است كه دولتها و دولتمردان به عنوان كساني كه سكان كشور اسلامي را به دست دارند و همچنين آحاد مردم، در قبال يكديگر و عليالخصوص قشر آسيب‌ديده وظايف معين و مشخصي دارند كه در آيات و روايات ديني اين مساله مورد توجه قرار گرفته است.