پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع پژوهش حاضر وجوه ونظائر و نقش آن در تفسير آيات معاد در قرآن است. اين مبحث از مباحث مهم و درعين‌حال چالش‌برانگيز در علوم قرآني است كه از ديرباز موردتوجه علما بوده است. اهميت آن به‌واسطه نقشي است كه در فهم درست قرآن كريم دارد. تعاريف متعددي از وجوه و نظائر شده است كه پژوهش حاضر بر مبناي تعريف مرحوم آيت‌الله معرفت بنانهاده شده است. ازنظر ايشان «وجوه» به لفظ مشتركي گفته مي‌شود كه در چندمعنا استعمال مي‌شود. بدين معنا كه لفظ را بتوان بر چند وجه تعبير كرد و هر وجهي را تفسيري شمرد؛ و نظاير در الفاظ متقارب المعني يا شبه مترادف است و آن هنگامي است كه چند لفظ (كلمه يا جمله) معناي تقريبي واحد را افاده كند. با عنايت به تعريف يادشده ما مصاديق وجوه و نظاير را درآيات مرتبط با معاد چه در واژه‌ها و چه در تراكيب موردبررسي قرارداديم. گفتني است فهم درست آيات در گرو فهم دقيق و درست واژه‌ها است. اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از منابع تفسيري و كتاب‌هاي لغت و وجوه و نظاير سامان يافته است و يافته‌هاي آن نشان مي‌دهد كه تفاسير گاه با توجه به قرائن موجود در آيه و بر طبق قرابت معنايي از ميان وجوه مختلف و نظائر موجود واژه‌ها و تراكيب، در تفسير آيه معناي يكسان در نظر گرفته و اتفاق‌نظر داشته‌اند و گاه در اين زمينه اختلاف‌نظر داشته‌اند. كليدواژه‌ها: وجوه و نظائر، مفردات قرآن، الفاظ مشترك، الفاظ مترادف، آيات معاد