پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قاعده سلطنت از مهم ترين ومشهورترين قواعد در فقه اسلامي است كه نام هاي ديگري مانند الناس، سلطان المالك، تسلط و تسليط نيز دارد. فقهاي شيعي به اين قاعده استناد نموده اند ولي در كتب فقهي اهل سنت به اين قاعده تصريح نشده است و فقها به مقتضاي آن عمل كرده اند.مباني فقهي اين قاعده عبارتند از كتاب، سنت، اجماع وعقل. محدوده وقلمرو قاعده سلطنت اين است كه انسان مي تواند در جان مال وحقوق خود هر گونه تصرفي را انجام دهد، به شرط اين كه مخالف شرع وقانون نباشد. هرچند اين قاعده، اصل سلطة انسان بر نفس خويش را ثابت مي‌نمايد، ولي كمّ وكيف آن را نمي‌تواند اثبات نمايد و اگر انسان به نفس خود ضرر برساند به حدي باشد كه مورد نفرت شارع قرار گيرد اين عمل حرام است واگر تا اين حد نباشد جايز است ودليل جواز آن به خاطر اصل برائت است نه قاعده تسليط.مالك حق تصرف در مواردي كه سلب اتلاف مال شود يا د صورتي كه مورد تعلق ماليات، خمس و زكات است يا دو زمينه هايي اموال در راه حرام صرف شوند و همچنين در موارد شفعه را ندارد. همچنين بعضي از حقوق را مي توان ساقط كرد ولي بعضي ديگر از حقوق قابليت اسقاط ندارند .روش تحقيق در اين نوشتار توصيفي تحليلي است و شيوه جمع آوري اطلاعات كتابخانه اي مي باشد. واژگان كليدي: قاعده سلطنت، تسليط، ملكيت، فقه، تصرف، حقوق.