پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اخلاق به معني عادت دادن نفس انسان به فضائل واجتناب كردن ، از صفات رذيله به كمك تزكيه نفس مي باشد.با اهميّت ترين هدف و غايت نهايي اخلاق، هدايت انسان به سوي كمال و قرب الهي و سعادت در هر دو جهان مي باشد. كمال واقعي انسان در سراي آخرت جستجو مي گردد؛ لكن از رهگذر دنيا ودر راستاي آن، محقق مي شود، ازاين جهت سهم اخلاق و آموزه هاي اخلاقي در تعالي و پيشرفت زندگي مادي و معنوي بشر انكار نا پذيراست.در ميان سوره هاي قرآن، سوره فرقان به لحاظ مشتمل بودن آموزه هاي اخلاقي از جايگاه ويژه اي برخوردار است؛ آموزه هاي نظير، عبوديت و بندگي خداوند، توكل بر ذات او،تسبيح خداوند كه در مهمترين بخش آيات اين سوره مباركه؛ يعني آيات بيانگر ويژگي هاي «عبادالرحمن» آمده است. نوشتار حاضر، با عنوان «آموزه هاي اخلاقي سوره فرقان» در چهار بخش تدوين شده است و به بررسي و بيان تعاليم اخلاقي اين سوره در حوزه هاي اخلاق الهي و انساني، (فردي و اجتماعي) پرداخته است.نگارنده در اين پژوهش با تأمل در آيات سوره فرقان و تفاسير موجود به پرسش هايي مانند «چيستي آموزه هاي اخلاق الهي سوره فرقان» و «چيستي آموزه هاي اخلاق فردي سوره فرقان» و«چيستي آموزه هاي اخلاق اجتماعي سوره فرقان» پرداخته و از طريق تحقيق بنيادين و با روش كتابخانه اي به اين پرسش ها پاسخ داده است. عبوديت، توكل و اعتمادبه خداوند، تسبيح، شكرگزاري، شب زنده داري ،توبه و دعا ومناجات در زمره بايد هاي اخلاق الهي كه خداوند متعال در سوره فرقان به آن پرداخته ونيز، نسيان و فراموشي ياد خداوند، ناسپاسي و كفران نعمت واستكبار، از نبايد هاي اخلاقي بيان شده در اين سوره مباركه است.در بخش بايد هاي اخلاق فردي اين سوره هم مي توان به تعاليمي همچون صبر، عبرت گيري اشاره نمود.از نبايد هاي مطرح شده درآموزه هاي اخلاق فردي نيز مي توان اطاعت از هواي نفس را نام برد.از بايدهاي اخلاق اجتماعي مطرح شده در اين سوره نيز مي توان به تواضع، مداراكردن ،اعتدال در انفاق اشاره كرد . نبايدها اخلاق اجتماعي نيز ،همچون ، ظلم ، استهزاي ديگران ، حضور در مجلس معصيت ، دوستي با بدان ، زنا وقتل در اين سوره بيان شده است .