پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ضرورت تدوين فقهي آسان و تسهيل در عرصه عمل به احكام و قوانين شرعي، يكي از دغدغههايي است كه بسياري از اهل علم را بر آن داشته كه راهكارهايي علمي و عملي در جهت دينداري آسان معرفي نموده و مصاديق واقعي موجود را جستوجو كنند. احكام شرعي بر پايه يك سري اصول و قواعد، استخراج و استنباط ميشوند؛ قاعده تسهيل، يكي از قواعد اساسي در فقه ماست كه مستفاد از حديث معروف پيامبر گرامي اسلام «صلي الله عليه و آله» است كه فرمودند: «بعثت بالحنيفية السمحةالسهله». من بر دين سهل و آسان برانگيخته شدم. با وجود اينكه روح حاكم و مجراي خيلي از قواعد فقهي و اصولي همچون: لا حرج و لا ضرر و ميسور... همين سماحت و سهولت در دين است هنوز به عنوان يك قاعده مستقل در كتب قواعد فقهيه بحث نشده است. در اين رساله تلاش شده تا با تبيين قاعده تسهيل و بيان حدود و شمول و محتواي آن، مباني اين قاعده از آيات و روايات بررسي شود، سپس از آن جايي كه به طور مشخص جلوه هاي تسهيل، در احكام عبادي بسيار مشهود است، در فصلي مستقلاً به مصاديق و كاربرد قاعده تسهيل در عبادات پرداخته شده چرا كه هدف از خلقت، چيزي جز عبوديت نيست و عبوديت چيزي جز رابطه بين خالق و مخلوق نميباشد و اين ملاك و هدف چنان براي شارع مقدس مهم است كه بواسطه مصلحت تسهيل در مواردي از احكام واقعي صرفنظر نموده است. در پايان نگاهي به نتايج حاصل از پژوهش پرداخته شده است.