پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نظر پديده اي است كه به واسطه ادراك ما از محيط و تفسير ذهن (عيني ذهني)، توأمان حاصل مي شود و دريچه دل و بصيرت انسان است كه مي تواند او را به كمال رهنمون باشد يا به ورطه تباهي كشاند. در عصر حاضر حضور زنان در جامعه با نقشهاي مختلف گستردگى فراوان يافته است و روابط بين زن و مرد به كثرت و اجتناب ناپذير شده و از سويي تهاجمات فرهنگي رو به تزايد است؛ كه نوشتار حاضر بنابر ضرورت مساله به بررسي حكم و قلمرو نظر به نامحرم از ديدگاه فقهاي معاصر شيعه مي پردازد. به نظر مي رسد حجاب و نظر در فرهنگ اسلامي به هم تنيده شده اند و هدف اصلي تشريع احكام در اسلام، قرب به خداوند است؛ فقها با استفاده از قرآن، روايات، سيره معصومين و مسلمين به بيان احكام نظر پرداخته اند. مطالعه فتاوي مختلف نشان مي دهد زنان بايد سر، گردن و ساير اعضا (به غير از وجه و كفيّن) به نحوي كه تمام بدن از ديد نامحرم پنهان بماند، بپوشانند و از پوششهاي انگشت نما اجتناب كنند و مردان نيز پوشش مناسبي داشته باشند. نظر به بدن نامحرم(زنده يا مرده)، نظر به دست و چهره آرايش شده زنان، نظر به تصوير نامحرم غير متهتّك كه بي حجاب است، نگاه با تلذذ و ريبه از نگاههاي حرام هستند. فقها استثنائاتي را در نظر به نامحرم شمرده اند از جمله: وجه و كفين، غير مسلمان، در خواستگاري، در مقام معالجه و ضرورت، كودكان و پيران بي رغبت، عكس و فيلم و فضاي مجازي مي باشند كه مفصلاً به آنها پرداخته شده است. لذا اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي و تطبيق فتاوي و با هدف دستيابي به احكام نظر به نامحرم از ديدگاه فقهاي معاصر با تاكيد بر فتاوي آيات عظام خميني، خويي، سيستاني، مكارم و خامنه اي بررسي شده است.