پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

عصر حاضر عصر بحران در محيط زيست است . و شايد مهم ترين عامل در حفظ وجلوگيري از آلوده شدن محيط زيست دولت ها با شند از طرف ديگر با نگاهي به متون ديني ـ ميتوان دريافت كه محيط زيست و تلاش براي حفظ و حمايت از آن، مورد اهتمام اسلام است. مسئله اين است كه آيا دولت ها از نظر فقه اسلام تعهداتي را در زمينه حفظ محيط زيست نسبت به يكديگر به عهده دارند و اين وظايف چگونه براساس فقه قابل اثبات است آيات متعددي در قرآن بر مسأله حق همگاني بودن محيط زيست دلالت دارند.وبسياري از سوره هاي قرآن به نام يكي از عناصر طبيعت است. وروايات متعددي در زمينه حفظ محيط زيست در فقه ما وجود دارد .از طرف ديگر مي توان با قواعد اصولي از جمله قاعده لا ضرر، تسبيب، عدالت ، اتلاف، نهي از فساد در زمين، اصل مساوات ، اصل محافظت براي نسل هاي آينده ،اصل اعتداء يا تجاوز اصل همگاني بودن محيط زيست ، اصل انصاف ونفع اجتماعي، اصل رفاه عمومي، اصل منع از اختلال نظام، اصل حاكميت دولت ،قاعده يد وضمان يد وقاعده من له الغنم فعليه الغرم ، مبحث حسن وقبح عقلي وخود عقل به عنوان يكي از منابع فقه شيعه به اثبات وظايف دولت ها نسبت به يكديگر از جنبه فقهي پرداخت . آلوده كردن محيط زيست توسط دولت ها ، سبب تضييع حقوق نسل كنوني ونسل هاي آينده شده و طبق اصل لا ضرر ولا ضرار في الاسلام محكوم است. واگر بيش از حد از منابع استفاده نمايد شامل آيه شريفه نهي از اسراف وتبذير خواهد شد. واگر در حل مسايل زيست محيطي كوشا نباشد بر خلاف حديت نبوي كه مي فرمايد«هر كس سمتي را در دولت اسلامي به عهده بگيرد موظف است هر آن چه را براي حفظ حيات ، سلامت ، حيثيت اجتماعي ومانند آن نسبت به خود به كار مي برد براي توده مردم نيز تامين كند.» با توجه به حياتي بودن مسئله وپيشرفت هاي صنعتي جهان كنوني وپيچيده بودن وظايف دولت ها پيشنهاد مي شود دو كارگروه متخصص در زمينه فقهي ومحيط زيست تشكيل شده وبا مشورت وهمفكري جوانب مختلف قضيه بررسي شود. روش پزوهش توصيفي تحليلي و علمي است.