پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تحقيق حاضر با عنوان « رعايت مصلحت در نكاح و طلاق وليّ از ديدگاه فريقين » به منظور بررسي نقش وليّ در نكاح و طلاق افراد محجور گرد آوري شده است و در آن آراء فقهاي شيعه و اهل سنت مورد بحث و بررسي قرار گرفته تا در جهت فقه مقارن قدمي بر داشته و با يافتن نظر راجح در هر مساله به يك وحدت رويه در زمينه مهمترين مسائل و مشكلات خانواده برسيم. و با اجراي دقيق و درست احكام مربوط به نكاح و طلاق و بهره مندي از رهنمودهاي دلسوزانه اولياء در راستاي رشد و تعالي خانواده و جلوگيري از آسيب¬هاي طلاق قدمي بر داشته باشيم. برآيند مباحث اين پژوهش چنين است: جعل وليّ (مثل پدر و جد پدري و وصيّ منصوب از طرف آندو و در نبود آنها حاكم) از جانب شارع مقدس براي برخي افراد ضعيف و كم تجربه مثل صغار و مجانين و سفهاء و زنان باكره ، جنبه حمايتي دارد لذا حق و امتياز ويژه اي براي اولياء ايجاد نمي¬كند تا هر گونه بخواهند عمل كنند بلكه بايد براي إعمال اين ولايت ، مهمترين شرط آن يعني؛ مصالح مولي عليهم خود را رعايت نمايند . مالكيه و حنابله فقط پدر را وليّ مجبر مي دانند اما ساير فقهاي اسلامي نسبت به ولايت پدر و جد پدري بر صغار و مجانين اتفاق نظر دارند بگونه اي كه بعد از بلوغ و افاقه حق خيار فسخ نخواهند داشت . و نسبت به دختر باكره اختلاف نظر هست مشهور فقهاي اماميه و فقهاي شافعيه و حنابله و مالكيه قائل به ولايت پدر بر دختر باكره هستند اما حنفيه قائل به استقلال دختر هستند . ونسبت به سفيه اماميه و حنفيه و شافعيه معتقدند ؛ ازدواج سفيه به اذن وليّ صحيح است و مالكيه و حنابله سفيه را در امر نكاحش مستقل مي دانند . اماميه ولايت وصيّ بر مجانين و سفيه را مي پذيرند و نسبت به ولايت وصيّ بر صغار اختلاف دارند و شافعيه و حنفيه ولايت وصيّ را مطلقا نمي پذيرند . اما حنابله و مالكيه وصيّ را جانشين پدر دانسته و در موارد ولايت پدر قائل به ولايت وصيّ هم هستند . و در بحث طلاق از آنجا كه طلاق از ايقائات بوده و بدست مرد صورت مي¬گيرد اولياء فقط در طلاق مجانين در صورتي كه طلاق به صلاحشان باشد، نقش ايفاء مي¬كنند بخاطر اينكه طلاق سفهاء صحيح و نافذ بوده وصغار، نقصشان قابل زوال است.