پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نفاق رفتاري است ناشي از انگيزه هاي مادي و دنيوي در چنين حالتي بشر به راحتي و از درون به امري معتقد نيست، بلكه از روي انگيزه هاي خاص تظاهر به اعتقاد مي كند. در ريشه يابي نفاق و رفتار منافقان به اين نتيجه مي رسيم كه اهل نفاق انگيزه هاي مختلفي داشته اند و عوامل مختلف منشأ نفاق و رفتار منافقانه است. از آن جايي نفاق مختص به جامعه مدني نبوده، بلكه در دوران مكي حيات اسلام نيز وجود داشته به تبع در قرآن نيز اشاره و توصيه هايي براي برخورد با منافقان وجود دارد با اين حال چون نفاق در مكه نمود زيادي نداشته، قرآن نيز صورت گسترده به آن نپرداخته است. برخورد قرآن با منافقان مكه در اين به مواردي چون سكوت، تغافل، پند و اندرز و نهايتا افشاگري ختم شده است، ولي در مدينه علاوه بر برخي از روش هاي گفته شده مانند افشاگري از شيوه هايي همچون انذار، طرد و نهي از دوستي با منافقين پرداخته شده كه اين حاكي از برخورد شديدتر نسبت به منافقان مكه است. در اين پژوهش سعي شده علاوه بر بيان مفهوم نفاق به مراتب و اقسام نفاق و همچنين شاخصه ها و زمينه هاي فردي و اجتماعي نفاق و نيز روش هاي برخورد قرآن با منافقان مكه و مدينه پرداخته شود. پژوهش حاضر با هدف آگاهي بخشي درباره مسأله نفاق و منافقان به صورت اسنادي و كتابخانه اي گردآوري شده و سپس اطلاعات با روش توصيفي- تحليلي پردازش شده اند.