پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از مباحث بسيار حساس و مساأله‌انگيز در جامعه‌ي اسلامي كنوني، مسأله‌ي تجسس و جاسوسي مي‌باشد. آن چه بر مباحث شيعه سنگيني مي‌كند چگونگي استنباط احكام شرعي در مسائل مستحدثه مي‌باشد. اين مسأله در شمار امور ضروري است، چه آن كه حفظ و ثبات جامعه، جلوگيري از برهم خوردن نظم عمومي و ديگر مصلحت‌هاي اين امر را اجتناب ناپذير مي‌سازد. در حوزه علوم سياسي، اساتيد چهار عنصر 1- قصد جاسوسي 2- مواضعه و تباني 3- داشتن مأموريت خاص 4- اخذ اجرت و پاداش را به عنوان مختصات جرم جاسوسي ذكر نموده‌اند. دو قسم اصلي مورد بحث، تجسس به سود دشمنان و جاسوسي به مصلحت اسلام و مسلمانان است. در قسم اول حكم تكليفي كه برگرفته از دليل عقلي، آيات، روايات، اجماع مسلمين و نظر فقها مي‌باشد، حرمت است و گستره‌ي مجازات جاسوس بر ضد مصلحت اسلام با توجه به اين كه جاسوس مسلمان، كافر حربي و يا كافر ذمي باشد متفاوت است. دومين قسم از اين موضوع يعني جاسوسي به مصلحت اسلام و مسلمانان، چه تجسس و جمع‌آوري اطلاعات از ميان مسلمانان باشد و چه از بين كافران، رجحان دارد بلكه واجب و لازم است كه صاحب شريعت بدان تشويق كرده و دستور داده است بعضي از مسلمانان به اين كار بپردازند كه استنباط اين حكم از آيات قرآن، سيره رسول اكرم، حكومت قاعده لاضرر بر ادله حرمت و تقديم اهم بر مهم مي‌باشد. در دهه‌هاي اخير، در 1ي تحولات شگرف پديده در تمام ابعاد زندگي به ويژه در زمينه اختراع ابزارهاي كسب اطلاعات و انتقال سريع آن‌ها، روش‌ها، ديدگاه‌ها و شكل زندگي و نوع روابط اجتماعي انسان‌ها دگرگون شده است و همراه با گسترش دامنه اين تحولات طرح مسائل نوظهور نيز به ور چشم‌گيري روبه افزوني گذارده است. يكي از اين مسائل، جاسوسي رايانه‌اي و فضاي سايبدي مي‌باشد كه سعي شده درحد توان به آن پرداخته شود. كه البته حفظ نظام اسلام و بديهي شمردن حفظ اين مهم لزوم تحقيق و تفحص بيش‌تر در اين زمينه را دارد.