پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از مباحث مهم در فهم متون عربي بحث مفردات است. در بين مفردات نيز حروف جر با توجه به كثرت كاربردشان و تأثيرگذاري كه از دو جهت معنا و متعلق حرف در معناي عبارت مي‌گذارند حائز اهميت هستند. در اين تحقيق معاني و متعلقات حروف جر در سوره مباركه فتح بر اساس داده‌هاي كتابخانه‌اي و به روش توصيفي – تحليلي بر اساس تفسير مجمع‌البيان و الميزان بررسي شد. از ميان حدود 20 حرف جر، تنها هشت حرف جر (با، مِن، الي، عَلي، عَن، في، لام و كاف) در اين سوره استعمال شده است. اين حروف درمجموع 95 بار در اين سوره به‌كاررفته‌اند. چهار حرف لام، با، علي و من به ترتيب بيشترين استعمال را داشته‌اند و حرف جر الي و كاف تنها سه بار در اين سوره استعمال شده‌اند. در اين مجموع اين حروف 68 بار در معناي اصلي خود استعمال شده‌اند و در 71 مورد متعلق به فعل خاص مذكور هستند و تنها در 3 استعمال متعلق به اسم مشتق هستند؛ بنابراين مي‌توان گفت اين 8 حرف جر مستمل در اين سوره هم از جهت معناي حرف جر و هم از جهت متعلق بر طبق اصل و غالب استعمال شده‌اند. بين علامه طبرسي و علامه طباطبايي در معنا و متعلق اين حروف جر تقريبا اختلافي وجود ندارد.