پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسأله «رابطه علم و دين» يكي از مباحث مهم و بنيادي در حوزه كلام جديد محسوب مي شود. طرح اين بحث در كشورهاي اسلامي از جمله كشور اسلامي ما، وارداتي و از سوي غرب بوده است. با پيشرفت علم و صنعت و تكنولوژي در غرب، چالش هاي فراواني ميان علم و دين پديد آمد. لذا دانشمندان غربي در قرون اخير، كوشيدند تا رابطه ميان علم و دين را تبيين نمايند، نتيجه اين رويارويي ارائه آراء گوناگون شد. ديدگاه هاي دانشمندان غربي را مي توان به سه قسم كلي تقسيم كرد: تعارض، تمايز و تلاقي علم و دين. با ترجمه آثار غربي، اين بحث به همراه دسته بندي خاص خود وارد كشورهاي اسلامي، از جمله كشور اسلامي ما شد. در كشور ما از قبل از انقلاب اسلامي تا كنون بحث از «رابطه علم و دين» مطرح بوده است و اگر نگاهي به تاريخ بيندازيم، مي بينيم برخي از اين سالها سير بحث دچار شدت و ضعف نيز شده است. علما، دانشمندان و روشنفكران زيادي به اين مسأله وارد شده و نظرياتي بيان نموده اند. اما بررسي همه اين نظريات، آن هم با تمام ابعادف در يك پايان نامه امكان پذير نيست. بنابراين ما در اين پايان نامه، طي پنج فصل (يك كليات تحقيق و چهار فصل ديگر) به تعريف هر يك از واژگان «علم» و «دين»، پيشينه بحث از رابطه علم و دين و بيان و بررسي هر يك از نظريه هاي تعارض، تمايز و تلاقي با تبيين روشنفكران مسلمان ايراني، پرداخته ايم. با بررسي هاي انجام شده و نقدهاي وارده از سوي آيت الله محمدتقي مصباح يزدي، به اين نتيجه رسيديم كه اولا علم و دين با يك ديگر در تعارض يا تمايز نيستند. چرا كه تقريبا تمامي دلايل آن قابل نقد است.