پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

زﻣﺎن وﻣﮑﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ﺗﺤﻮل انديشه ﻓﻘﻫﺎ و اﺟﺘﻬﺎد دارد. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس فقيه ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﯽ زﻣﺎن وﻣﮑﺎن وﺷﺮاﯾﻂ آن دو، ﺑﺮاي ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ اي ﮐﻠﯽ،ﺣﮑﻢ را ﺑﯿﺎن ﻧﻤﺎﯾﺪ؛ و ﺑﺎﯾﺪ اذﻋﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﺎﻫﺖ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن و ﻣﮑـﺎن ﻫـﯿﭻ ﮔﺎه ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﺘﻬﺎد را در ﻫﻤﮥ اﺑﻌﺎد آن ﻋﯿﻨﯿﺖ ﺑﺨﺸﺪ. از اﯾﻦ رو ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺳﻌﯽ و ﮐﻮﺷﺶ، از ﻣﺤﺼﻮر ﺷﺪن آن در اﻓﻖ ﺑﺴﺘﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮد. اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﮕﺎم ﻧﺒﻮدن ﻓﻘﻪ ﺑﺎ روﯾﺪادﻫﺎي ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ از ﺟﻮﻫﺮ اﺻﻠﯽ ﻓﻘﻪ ﻧﺎﺷﯽ ﻧﻤﯽ ﺷـﻮد؛ ﺑﻠﮑﻪ ره آورد ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮي اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات زﻣﺎن و ﻣﮑـﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ ﺧﻮد در ﺑﺴﺘﺮ ﺑﯽ ﺗـﻮﺟﻬﯽ ﺑـﻪ اﻣﮑﺎﻧـﺎت و ﺗﻐﯿﯿـﺮ در اوﺿﺎع اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ،ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ در ﻗﺎﻟﺐ سه ﻓﺼﻞ اراﺋﻪ ﻣﯽ شود، ﺑﺎ محدوديت هايي ﮐﻪ از ﺟﻬـﺖ ﻣﻨـﺎﺑﻊ وجود دارد، ﺑﻪ ﻧﻘﺶ زﻣﺎن وﻣﮑﺎن در تغيير يا ثبات احكام در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ و به اين نتيجه رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ توان ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ ﺑﻪ اﺣﮑﺎم اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد و ﻫـﻢ از دﺳـﺘﺎوردﻫﺎي ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﯿﺎن دﯾﺪﮔﺎه ﻋالم ﺑﺰرگ ﺷﯿﻌﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ(رضوان الله عليه) از دﯾﮕﺮ وﯾﮋ گي ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿـﺪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﯿﺎن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﯿﻦ اﺳﻼم ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫـﺎي واﻗﻌـﯽ زﻣـﺎن وﺳـﻌﯽ در ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﮑﺎم ﺷﺮﻋﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻت ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺷـﺒﻬﺎت دارد.