پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ريا يكي از رذايل اخلاقي است و به معناي اين است كه انسان كار خوبي انجام دهد و قصدش تظاهر و نشان دادن آن به مردم باشد و خود را نزد آنها پرهيزگار جلوه دهد. اين گونه ريا كه در مقابل اخلاص در نيت مطرح مي‌شود به لحاظ شرعي شرك در عبادت و سبب باطل شدن عبادت نيز مي‌شود. شخص رياكار نزد مردم چنين نشان مي‌دهد كه مخلص و مطيع واقعي خداوند است در صورتي كه در حقيقت چنين نيست. رياورز داراي ظاهري زيباست ولي باطني زشت دارد. منظور از خلوص نيت اين است كه انگيزه‌ي تصميم¬گيري، تنها خدا باشد. ممكن است كساني داراي اراده‌هاي محكم براي انجام مقاصدي باشند ولي انگيزة آن‌ها رسيدن به اهداف مادي باشد امّا سالكان راه خدا كساني هستند كه اراده‌ي نيرومند آنان آميخته با خلوص نيت و برخاسته از انگيزه‌هاي الهي است. هدف اصلي تحقيق از آنجايي روشن مي‌شود كه ريا صفت رذيله‌اي است كه انسان را از راه بندگي خدا باز مي‌دارد و سبب مي‌شود آدمي از خلوص و يكرنگي كه شايسته انسانيت است محروم گردد و باعث نابودي عمل شود. نقطه مقابل اخلاص ريا است كه در آيات و روايات اسلامي از آن مذمت شده است و آن را عاملي براي بطلان عمل و نشانه‌هاي منافقان و نوعي شرك به خدا معرفي كرده‌اند. رياكاري تخريب كننده‌ي فضائل اخلاقي و عاملي براي پاشيدن بذر رذائل در روح و جان انسان‌هاست. رياكاري اعمال را توخالي و انسان را از پرداختن به محتوا و حقيقت عمل بازمي دارد و يكي از ابزارهاي مهم شيطان براي گمراه ساختن انسان‌هاست. اين نكته قابل توجه است كه نفاق نوعي دوگانگي ظاهر و باطن است و رياكاري نيزشكل گيري از دوگانگي ظاهر و باطن است؛ زيرا ظاهر عمل الهي و باطن آن شيطاني و ريائي است و به خاطر جلب توجه مردم؛ بنابراين طبيعي است كه ريا جزء برنامه‌هاي منافقان باشد. نتايج حاصل از اين تحقيق را مي‌توان اين گونه خلاصه كرد كه ريا براي فرد و جامعه يك سري پيامدها و بازتاب‌هايي دارد كه ريشه در عدم شناخت و كفر به خداوند دارد. البته برخي از انسان‌ها با آن كه كافر به خدا نيستند، ولي نسبت به قيامت و رستاخيز كفر مي‌ورزند و اعتقادي به معاد ندارند همين مسأله موجب مي‌شود كه در عقايد و اعمال ريا ورزند و از دايره اخلاص خارج شوند.