پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خانواده با ازدواج يك زن ومرد شكل مي گيرد. آيه21 نساء از اين ازدواج به ميثاق غليظ ياد مي كند و چنين ياد كردي از ازدواج داراي لوازم فقهي واخلاقي است كه براي ازدواج صحيح وتداوم خانواده بايد رعايت شود.براي ازدواج صحيح بايد صيغه عقد خوانده شود و شرايط لازم نيزرعايت شود. درپژوهش حاضر با مراجعه با آيات قرآن(مانند:233،236،237،229 بقره وآيات12،19،21،34نساءو1،6،7،10طلاق) و تفاسيرفريقين، منابع فقهي و نگاشته‌هايي درموضوع خانواده با توصيف وتحليل مطالب به لوازم فقهي واخلاقي ازدواج وطلاق دست يافته هم چنين ازجمله لوازم فقهي ازدواج مانند:مهريه، نفقه و ارث بين همسران كه در ازدواج و طلاق لازم و ضروري است. نيز وفاداري، احترام متقابل، معاشرت به معروف از لوازم اخلاقي آن است. چنان چه لزوم شاهدگرفتن، جاري كردن صيغه طلاق، بقاي پيوند زناشويي در برخي صور طلاق(رجعي ووفات)و جايز نبودن اخذ مهريه پرداخت شده ازيافته‌هاي تحقيق درلوازم فقهي طلاق ونگهداري به شايستگي و يا رهاكردن به احسان از لوازم اخلاقي طلاق است. در تفاسير مختلف ميثاق غليظ را اين گونه تبيين كرده اند. با توجه به تفاسير جامع الاحكام القرآن،تفسير الميزان،جواهر الكلام و مجمع البيان وجوب مهريه برداشت مي شود كه جزء حقوق مالي زن است و هنگام عقد بايد معين شده و پرداخت شود وهمواره زن آن را از مرد طلبكار مي‌باشد. در تفسير مجمع البيان علاوه بر وجوب مهريه بر گرداندن و پس گرفتن مهريه از زن جايز نيست بنابراين از لوازم فقهي ميثاق غليظ هنگام طلاق پس گرفتن مهريه زن توسط مرد است. از تفاسير جامع الاحكام،نور الثقلين ودرالمنثور وجوب خواندن صيغه عقد برداشت مي شود چرا كه ميثاق غليظ را مفسران در اين آيه كلمه نكاح مي دانند كه به سبب جاري كردن آن مهريه زن نيز واجب مي شود و خواندن صيغه عقد نيز يكي ديگر از لوازم فقهي ميثاق غليظ در ازدواج است. در تفسير البرهان منظور از ميثاق غليظ را عهد وپيمان مي داند كه از مردان گرفته شده تا زنان را به نيكي نگهدارند ومي توان برداشت نمود كه منظور از نگهداري به معروف پرداخت نفقه است. مفسر تفسير الفرقان قائل است كه در شرع الهي در مورد شوون زوجيت هم مسائل فقهي وجود دارد كه همان حقوق مالي زن است كه بايد پرداخت شود و هم بحث از اخلاق زوجيت است كه همسران بايد در زندگي مشترك لوازم اخلاقي را رعايت كنند و با جاري كردن صيغه عقد همه شرايط زوجيت سالم محقق مي شود و بايد طبق كتاب خدا و سنت پيامبراز واجبات مالي و اخلاقي تخلف نكنند.