پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

314 كلمه چكيده انسان يك موجود اجتماعي است و لازمة زندگي اجتماعي وجود حاكم و تشكيل حكومت است. اسلام به عنوان كاملترين دين آسماني، در عرصه هاي مختلف فردي و اجتماعي، حقوق و تكاليفي را براي انسانها معين نموده و تشكيل حكومت را براي تحقق يك نظام اجتماعي سالم و منسجم ضروري مي داند. و براي حاكمان و مردم حقوق و تكاليفي را معين كرده است اما اينكه حاكم بايد چه شرايطي داشته باشد و مردم در قبال حاكم چه وظايفي دارند دربينش سياسي شيعه و سني متفاوت است. انديشه سياسي شيعه، سلطان را به دو قسم عادل و ظالم تقسيم مي كند. منظور از سلطان عادل، امام معصوم عليه السلام و در مرتبه بعدي، مجتهدين به عنوان نواب عام امام معصوم عليه السلام اند. و حاكمان غير از امام و مجتهد را از مصاديق سلطان جور و ظلم مي شمارند. همچنين همكاري مردم با سلطان جور را رد كرد و قيام، عدم اطاعت و عدم همكاري با حاكمان جائر را جزو وظايف مردم مي داند و به ملت دستور مي دهد در مقابل حكومت طاغوتي قد علم نموده و تا آخرين نفس مبارزه كنند؛ مگر اين كه امام يا مجتهد از باب تقيه و يا مطابق مصالح اسلامي دستور به همكاري با سلاطين جور را صادر نمايد. در مقابل، در مركز ثقل انديشه سياسي سني، سلطنت و سلطان چه جائر و چه عادل قرار دارد. در واقع، نظم سلطاني مفروض گفتمان انديشه سياسي سني است. جنگ و خروج عليه سلطان براي احدي از مردم جايز نيست و اگر كسي چنين كند، بدعت گري است كه بر غير سنت و طريق مسلماني گام برداشته است و اطاعت از كسي كه به اجتماع و رضايت مردم و يا به غلبه و زور به خلافت نشسته، اميرالمومنين ناميده شده، واجب و لازم است. در اين پايان نامه به صورت تحليلي و توصيفي موضوع، پرداخته شده است. واژگان كليدي: حاكم جائر، وظيفه مردم، مردم در حكومت، حكومت هاي جائر