پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده انسان نسبت به ساير موجودات داراي امتيازي است كه او را برتر از همه موجودات كرده است و آن امتياز اين است كه او موجودي دوبعدي است. يك بعد معنوي دارد كه نشانگر جنبه ملكوتي اوست و با نام «روح» از آن تعبير مي‌شود و بعد ديگري دارد كه همان بعد مادي و حيواني اوست كه نام «جسم» را بر آن نهاده‌اند. در عالم هستي فقط انسان هست كه مي‌تواند ترقي كند و به كمال برسد؛ زيرا مي‌تواند از لحاظ بُعد معنوي به جايي برسد كه برتر از ملائك شود و البته ممكن است گاهي از لحاظ بُعد مادي آن چنان سقوط كند كه از حيوانات هم بدتر شود. حال براي اين كه انسان بتواند به تكامل برسد بايد علل و عوامل گمراهي و انحراف از حق را بشناسد و بامبارزه با آن‌ها به مقام والاي انساني برسد. عوامل مختلفي در اين زمينه نقش دارد؛عوامل فردي كه شامل عوامل اعتقادي و اخلاقي مي شود. ضعف اعتقاد به خدا، ضعف اعتقاد به معاد وهمچنين عدم پايبندي به انجام تكاليف ديني ازموارد عوامل اعتقادي است واما عوامل اخلاقي شامل هواي نفس ،جهل،غفلت ،دلبستگي به دنيا وپيروي از شيطان مي باشد.علاوه برعوامل فردي عوامل جمعي شامل عوامل خانوادگي ،اجتماعي ،فرهنگي ،اقتصادي وسياسي است كه هركدام از آنها داراي زيرشاخه هايي است. در عوامل خانوادگي مساله وراثت وتربيت دو عامل مهم به حساب مي آيند،دوستان ناباب وكاهش نظارت وكنترل اجتماعي ازجمله موارد اجتماعي است، از عوامل فرهنگي،تهاجم فرهنگي و رسانه ها را مي توان نام برد، همچنين فقرو ثروت به عنوان عوامل اقتصادي وعملكرد نادرست برخي عالمان ديني وتبليغات و توطئه هاي دشمن از عوامل سياسي موثر برپديده انحراف مي باشند. قرآن كريم در هريك ازاين موارد راهكارهايي را جهت مقابله با آنها ارائه مي دهد. قابل ذكراست كه اين علل در كتاب مستقل و مجزايي جمع نشده و مطالبي را كه در كتب ديگر به صورت پراكنده بوده جمع‌آوري و مهم‌ترين علل بيان شده است. آن‌چه كه اهميت و جايگاه اين پژوهش را ضروري مي‌كند، ضرورت شناخت انسان نسبت به عوامل متعددي است كه انسان را به سوي انحرافات سوق مي‌دهد.