پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قرعه از جمله قواعد معروفي است كه در بسياري از ابواب فقهي كاربرد دارد. فقهاي بزرگوار در موارد فراواني به آن تمسك كرده اند. شايد بتوان گفت: تمامي علماي اسلام به طور موجبه جزييه قرعه را قبول دارند. درباره ماهيت قرعه مي توان گفت كه داراي ماهيتي عقلي و عرفي است كه به عقيده مشهور اصل عملي است. براي قرعه كشي شيوه هايي ذكر شده است از جمله پرتاب كردن تير، قلم روي آب انداختن، و نوشتن نام ها بر روي كاغذ. اين شيوه ها با توجه به عرف و زمان‌هاي مختلف تغيير پيدا كرده است. امروزه هم كه بيشتر از طريق نوشتن نام بر روي كاغذ انجام مي‌گيرد. در كتب فقهي شرايطي براي قرعه ذكر شده است كه تنها با وجود آن شرايط مي توان قرعه را انجام داد. قرآن يكي از مهمترين مباني اثبات قاعده قرعه است. علاوه بر آن، روايات متعددي نيز قرعه را تاييد كرده و در باره آن سخن گفته اند. از اجماع نيز به عنوان مبناي ديگري از اين قاعده نام برده شده است. اما مهمترين دليل قرعه عقل و بناي عقلاست، كه در اين پزوهش به اثبات رسيده است. فقهاي عظام از موارد كاربرد قرعه در كتب فقهي خود به صورت گسسته و پراكنده نام برده اند و مطالبي پيرامون آن در ابواب وصيت ، نكاح، طلاق، شفعه، و... بيان نموده اند. حقوق دانان هم در كتب خود مواردي را بصورت پراكنده بيان كرده اند، كه در اين پايان نامه با گردآوري و بررسي آن ها راه بر پژوهش هاي آتي هموار شده است.