پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مباني و دلايل قاعده حرمت تنفير از دين و موارد كاربرد آن در فقه، عنوان نوشتار حاضر مي باشد. اين قاعده به طور مستقل و مفصل، به عنوان يك قاعده فقهي در فقه مورد بررسي قرار نگرفته، اما فقها و دانش پژوهان، از گذشته تاكنون به مضمون آن اشاره داشته اند؛ اين پژوهش با هدف تبيين مباني و ادله قاعده حرمت تنفير از دين و شناخت موارد كاربردآن، شكل گرفته است، به موجب اين قاعده، انجام هر عملي كه موجب بيزاري و نفرت مردم از دين گردد، حرام است. حتي اگر عمل به يك حكم الزامي شرعي هم موجب گريزان شدن مردم از دين شود، مي توان و بلكه بايد از عمل به آن خودداري كرد؛ جز در موارد احكامي كه شارع مقدس در هيچ حال راضي به ترك آن نيست. جهت تبيين مباني شكل گيري قاعد ه مذكور، مواردي مانند: جلوگيري از دين گريزي مردم، حفظ اصل اسلام، رعايت مصلحت، حرمت وهن دين، تقيّه، قاعده لزوم تقديم اهم بر مهم، و اصل تدرّج يا تنزّل تدريجي مطرح گرديد؛ ادله بررسي شده براي اثبات اين قاعده، تركيبي از ادله نقلي و عقلي است و ملاك جريان آن نيز، به بحث گذاشته شد. قاعده مزبور همواره در ابواب مختلف فقهي ازجمله؛ تنظيم روابط با غير مسلمانان، تكاليف تازه مسلمانان، امربه معروف ونهي از منكر و اجراي احكام، مورد استناد فقها بوده است. براي اثبات فرضيه اين نوشتار، منابع روايي و فقهي مورد استفاده قرار گرفت؛ گستره اجراي قاعده مزبور، منحصربه افعال مباح نبوده، بلكه شامل واجبات ومستحبات نيز مي شود؛ بنابراين جهت اجراي مطلوب احكام شرعي، بايد زمينه هاي فكري و فرهنگي لازم براي مقبوليت عمومي فراهم گردد، تا ترغيب و جذب به دين، كه از اهداف اسلام و سيره عملي اهل بيت:مي باشد، حاصل شود.