پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

كاربرد سياق در تفسير جزء اول قرآن از ديدگاه هشت تفسير شيعه (التبيان،الميزان، مجمع البيان، صافي، نمونه) و سني (في ظلال القرآن، كشاف، المنار) عنوان اين پژوهش بوده و مطالب آن با استفاده از منابع كتابخانه اي به روش علي و توصيفي از نوع تحليل محتوا جمع آوري شده است. اصل قرينه بودن سياق و تأثير آن در الفاظ و جمله¬ها، يكي از اصول محاوره بوده و قرآن نيز از اين قاعده عمومي استفاده نموده است . از اين رو درك اهداف و مقاصد آيات، توجه به سياق يعني دقت در ماقبل و مابعد آيه و نگريستن در آهنگ كلي آيات را مي طلبد. دانشمندان علوم قرآني در اثبات حجيت سياق به دلائل عقلي و نقلي استناد كرده و سابقه آن را از زمان ائمه  و صحابه مي دانند. استفاده از سياق در فهم آيات بايد از ضوابط معيني پيروي كند برخي از اين شرايط عبارتند از: ارتباط موضوعي و مفهومي، توقيفي بودن ترتيب آيات، نبود نص مخالف و .... و از سويي عرصه هاي نقش آفريني سياق در تفسير قرآن شامل: تبيين واژه ها وتعيين معناي جمله، تركيب آيات توسعه و ضيق معنا، نقل سبب نزول و پذيرش يا عدم پذيرش آن با سياق، نقد احاديث تفسيري و... است. مفسران و انديشه وران شيعه و سني از گذشته تاكنون از قرينه سياق در بازگشايي ابهامات تفسيري خود بهره¬ها برده¬اند. در اين پژوهش، كاربرد سياق در التبيان ، الميزان ، مجمع البيان ، صافي و نمونه از تفاسير شيعه و كشاف، الظلال و المنار از تفاسير اهل سنت در تفسير جزء اول قرآن مشهود است ولي پس از واكاوي، مشخص مي شود؛ تفاسير شيعه و مخصوصا تفسير الميزان نسبت به تفاسير اهل سنت، بيشترين سهم را در استفاده از سياق، دارند.