پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

معناشناسي واژگان قرآني يكي از مقدمات فهم آيات قلمداد مي‏شود. براي معناشناسي روش‏هايي مطرح شده كه رويكرد جديدي در پژوهش‏هاي قرآني تلقي مي‏شود كه به دليل كشف حوزه‏هاي معنايي جديد و امكان دستيابي به وجوه مختلفي از مفاهيم قرآني، مورد توجه متفكران و پژوهشگران اسلامي قرار گرفته است. در اين تحقيق هم، وجوه مختلفي از مفاهيم واژة «ظهور» در قرآن، بر محور رابطة معناشناسانه نگارش شده است. مشتقات ريشه‏ي «ظَهَرَ» در 59 مورد، به كار رفته است كه با بررسي ديدگاه سنتي در فرهنگ لغات‏ها، به دست آمد كه بعضي از ساخت‏ها مانند: ظهور به معناي اسمي، با معناشناسي ظهور ارتباط ندارند، لذا مورد بررسي قرار نگرفته‏اند. اگر به درجات معنايي واژه‏ي مذكور توجه كنيم، بالاترين موقعيت نگاه اسمائي به اسم الظاهر است، و در ميانه‏ي بحث به ظهور امرالله و در پايين‏ترين درجه‏ي معنايي به معناي پشت مي‏رسيم. در ديدگاه سنتي، لغت شناسان و به خصوص مفسران، در توضيح آيات مطالبي را بازگو كرده‏اند اما در نگاه معناشناسانه به طور خاص روي معناشناسي و درجات معنايي اين واژه به صورت هم‏نشين و جانشين و متقابل، توجه شده است. در مطالعة فرهنگ لغتهاي عمومي عربي، فرهنگ لغتهاي تخصصي قرآني ـ حديثي و تفاسير مشخص نمود در اين كتب، اصلي‏ترين مؤلفة معنايي «ظهور»، آشكار بودن است، در حالي كه با رويكرد معناشناسانه مشخص شد اولين و قويترين مؤلفه معنايي ظهور شخص امام زمان همراه با غلبه بر تمام اديان، است. كليدواژه‏ها: ظهور، بطون، معناشناسي، روابط همنشيني، روابط جانشيني، روابط تقابلي.