پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع روش شناسي كشف مفردات قرآن در تفسير نمونه از مباحث تفسير و علوم قرآني محسوب مي شود كه از يك سو با دانش مفردات و از سوي ديگر با دانش تفسير مرتبط است. منظور از دانش مفردات ؛ دانشي است كه درباره ي معناي اصلي و مقصود و مراد از كلمات به كار رفته در آيات قرآن بحث مي كند. و مقصود مفرد در مقابل جمله است كه شامل تركيبات نيز مي شود. برخي از مهم ترين مباني نظري دانش مفردات قرآن ، عبارتند از: حقيقت و مجاز ، اشتراك ، ترادف ، اضداد ، اشتقاق ، معرّب و دخيل ، كنايه و حجّيت قول لغوي است. اين پژوهش با روش تحليلي – توصيفي به روش شناسي كشف مفردات قرآن در تفسير نمونه مي پردازد. بيشترين بهره گيري و استناد مفسر محترم براي كشف مفردات قرآن در تفسير نمونه ، به ترتيب عبارت از : استفاده از منابع لغوي به ويژه مفردات راغب ، استناد به تفاسير فريقين ، بهره گيري از قرآن ؛ با استناد به سياق و آيات ديگر قرآن ، كمك گرفتن از روايات فريقين در بيان معنا و مصداق واژه ها و بهره گيري از اكتشافات و فرضيات جديد علمي در تبيين برخي واژه ها است. روش مولف در كشف مفردات قرآن در تفسير نمونه ؛ به كار گيري منابع به صورت انفرادي و تلفيقي همراه با ذكر مستندات و در برخي از موارد بدن ذكر مستندات است كه اين عدم ذكر مستندات از نقدهايي است كه بر روش كشف مفردات در تفسير نمونه وارد است. مفسر محترم در برخي موارد اختلافي ، نظر نهايي خويش را اعلام مي كند كه در كل مي توان گفت روش ايشان در كشف مفردات قرآن ؛ اجتهادي جامع است.