پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده مطالب زبان شناسي، مطالعه ي علمي زبان است و معناشناسي به عنوان بخشي از زبان شناسي امروزي(توصيفي و ساخت گرا)، به دنبال كشف معنايي است كه در پس لايه هاي متن ذخيره شده؛ از طرف ديگر براي رسيدن به تفسيري درخور از مراد خداي حكيم، واژگان قرآني از اهمّيت ويژه اي برخوردارند كه ره يابي به عمق معناي اين واژگان، روشي مطمئن و استوار براي شرح آيات است. پژوهش حاضردر صدد تبيين جايگاه معنايي واژه ي كانوني فضل به شيوه ي معناشناسي مكتب بن(= قومي فرهنگي) با الهام از روش ايزوتسو است.براي پاسخ به سؤال اصليِ« واژه ي فضل از نظر دانش معناشناسي چگونه معنا و تفسير مي شود؟»، لازم است معناشناسي بر اساس سه گام(1_ معناشناسي واژگاني 2_ ميدان هاي معناشناسي 3_ مطالعات متني) انجام مي‌گيرد. نتيجه ي بررسي معناشناسي واژگاني فضل بر پايه ي معناي اساسي و با مطالعه ي جهان بيني و فرهنگ قومي عرب جاهلي در پيش از اسلام، اين است كه اين واژه در قبل از اسلام نيز كاربرد داشته و معناي اصلي واژه ي فضل، « زيادي در شيء پسنديده» است و تطوّر معنايي نداشته است. در گام دوم ميدان هاي معناشناسي(واژه ها و عبارات مترادف، واژه ها و عبارات متضاد، واژه‌ها و عبارات مرتبط از لحاظ فعّاليّت و انفعال و واژه هاي ملازم) فضل در قرآن، گستردگي ميدان معناشناسي فضل در قرآن و چگونگي گستردگي آيات در اين ميدان را بيان مي كند. در گام سوم، مطالعات متني فضل، به تعريف فضل، واژه هاي كليدي وكانوني و جهان بيني فضل بر اساس روش معناشناسانه، صورت مي گيرد؛ بر اين اساس تعريف فضل از ديدگاه معناشناسانه عبارت است از:« خير رساندن و رحمت آوردني كه از روي كرم و طَول بوده، هيچ گونه نقصي در آن راه ندارد و از شخص قادر به واسطه ي عطاكردن از زيادي حاصل مي شود، كه متعالي ترين مرتبه ي آن مختص«الله» است». در جهان بيني فضل در قرآن، مهم ترين واژه «الله» است كه توحيد او از مهم ترين واژه‌هايي است كه جهان بيني توحيد محور قرآن را به اثبات مي رساند. واژه هاي تحقيق: معناشناسي، فضل كليد واژه ها: معناشناسي، ايزوتسو، مكتب بن، فضل، ميدان هاي معناشناسي، مطالعات متني