پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اصل تناسب جرم و مجازات، از مهم‌ترين اصول جزايي اسلام و از واجبات و الزامات مجريان حكومت اسلامي است. اعمال مجازات تا آن اندازه مجاز است كه براي جلب مصلحت و دفع مفسده كافي باشد و بيش از آن اثرات و مقاصد شارع مقدس را از بين مي برد. آنچه نظام جزايي اسلام را متمايز از ديگر جوامع کرده است،رعايت تناسب جرم و مجازات در فقه جزايي است،که اين مهم در سايه‌ي اصل فردي کردن مجازات که در واقع تطبيق مجازات با شخصيت و اوضاع و احوال مجرم است، پديدار گشته است. نمونه هايي از فردي کردن مجازات در کتب فقهي،روايي شيعه و اهل تسنن بيان شده،که فقها و حقوق دانان شيعه و سني در اجراي اين اصل اتفاق نظر دارند و تنها تفاوت آراء فقها در نحوه‌ي تحميل و کيفيت مجازات است. برخي فقهاي اماميه معتقدند که توبه با شرايط خود درجرايم حدي موجب سقوط مجازات مي شود و مجازات موضوعيت ندارد؛ولي علماي عامه در اين حکم اختلاف نظر دارند؛گروهي موافق اند که توبه موجب سقوط مجازات است و گروهي مخالف اند،گروهي نيز قائل به تفضيل هستند.رعايت تناسب مجازات گوياي نوعي قاطعيت است نه خشونت؛ و مجازاتهاي اسلامي هنوز مي تواند بعنوان يک نظام پايدار کارايي داشته باشد. واژگان كليدي: جرم، مجازات، تناسب جرم و مجازات، فردي كردن مجازات.