پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده يكي از مهم ترين مباحث مطرح در روايات، صحت روايت است، كه از طرق مختلفي حاصل مي‌گردد. در مسأله‌ي پذيرش روايت، دو مبناي متفاوت وجود دارد. يك مبنا قايل به حجّيّت خبر موثوق الصدور مي‌باشد كه اصطلاحاٌ «وثوق صدوري» ناميده مي‌شود و در مقابل آن مبناي ديگري است كه قايل به انحصار حجّيّت، در خبر ثقه است كه اصطلاحاٌ «وثوق سندي» ناميده مي‌شود. طبق مبناي دوم، تنها راه حجّيّت خبر، نگاه به سند و راويان موجود در سلسله سند است؛ كه حتي با وجود يك راوي ضعيف، روايت از درجه اعتبار ساقط مي‌گردد. امّا طبق مبناي اوّل اعتبار سند فقط يكي از راه هاي حجّيّت روايت به حساب مي‌آيد و اگر سندِ حديث، ضعيف باشد، مي‌توان به كمك قراين متعدّد وثوق لازم را براي حجّيّت، به دست آورد كه از جمله مهمّ ترين آن قراين، «شهرت عملي» مي‌باشد. آنچه در فقه و اصول اسلام به عنوان اختلاف آراي فقها مطرح است، زاييده حالات مختلف اخبار و احاديث و جهات مختلف صدوري آنها مي‌باشد. فقيه، بذل جهد كرده و خبر را، هم از حيث سند و هم از حيث دلالت بررسي مي‌كند؛ آنگاه با توجه به عناصري كه از اين جهات بدست مي‌آورد خبر را يا مي‌پذيرد، يا رد مي‌كند و يا توقف مي‌كند. قتل در فراش، تأخير قصاص زن حامله و ديه جنيني كه به علت قصاص مادرش تلف گشته از جمله مسايلي است كه به دليل اختلاف مبنايي كه مطرح گشت، آيت الله خويي- رحمة الله عليه- با برخي از فقهاي ديگر در آن اختلاف نظر دارند. با توجه به اين كه آيت الله خويي از فقهاي بنام معاصر مي باشند چه بسا بتواند بررسي نظرات و فتاواي ايشان در حل بعضي از مسايل حقوقي، جزايي يا فقهي، مثل قتل در فراش راهگشا باشد بدون اينكه بر فقاهتي بودن اين مسايل يا قوانين موضوعه كه بر اساس نظر مشهور وضع گرديده خللي وارد شود. شايان ذكر است كه تحقيق حاضر به روش كتابخانه‌اي گرد‌آوري و سپس تدوين گشته است. واژگان كليدي: مشهور، اختلاف فتوا، قصاص، ديه، ضعف روايت، جبران ضعف روايت، فراش، ولوج روح.