پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده در لغت و استمالات قرآني معاني بسياري در مورد واژه رجس عنوان شده است اما تمامي اين معاني به يك معناي واحدي بازگشت دارد. در واژه رجس نوعي از تزلزل و اضطراب كه حاصل از شك و جهل مي‌باشد نهفته است و اذهاب رجس به معناي از بين بردن تزلزل و اضطراب و ايجاد ثبات و استواري و طمأنينه است كه اين معنا حاصل نمي‌شود مگر با اعطاي حدي از علم و يقين و كمال عقل كه بدينوسيله شخص در بعد نظري و عملي به اندازه‌اي از كمال مي‌رسد كه هيچگاه در انديشه و رفتار خود دچار معصيت و خطا نخواهد شد. اين معنا بيانگر آن است كه فرد به دليل برخوردار شدن از علم و يقين از رهگذر كمال عقل هم در بعد نظري و هم در بعد عملي از نوعي مصونيت خاص برخوردار مي شود كه علي رغم توان انجام كار خلاف، انگيزه اي براي انجام آن در خود نمي بيند و بر عكس به دنبال آن است كه از اين كمال عقل بالاترين استفاده را در مسير بندگي خداوند انجام دهد لازمه چنين معنايي عصمت است و مي توان آن را براي امام معصوم عليهم السلام اثبات كرد. اين معنا موافق فريقين است با اين تفاوت كه اهل سنت علي رغم اين كه از رجس و نفي آن در آيات و استعمالات ديگر قرآني به معناي عصمت در انديشه و رفتار رسيده اند اما در ذيل آيه تطهير در مورد مصداق آن نظر متفاوتي دارند؛ در حالي كه شيعه از معناي رجس و نفي آن اثبات عصمت كرده و وجود آن را براي امام و جانشين پيامبر «صلي الله عليه و آله و سلم» ضروري مي‌داند. اين معناي به دست آمده از واژه رجس شبهات مربوط به اثبات عصمت در آيه تطهير ومصاديق آيه را پاسخ مي گويد. يادآوري اين نكته ضروري است كه آن چه در اين پايان نامه مورد بررسي قرار گرفت و هدف اصلي را نيز شكل داد يافتن معناي رجس در كلام فريقن بود به اين منظور تلاش شد تا با رجوع كتب تفسيري، معنا اثبات شود. كليدواژه‌ها: رجس، اذهاب رجس، آيه تطهير، عصمت، اهل بيت