نشست پژوهشی با عنوان: «بررسی حکم تعطیلی مساجد در شرایط ویروس کرونا» توسط مدرسه علمیه فاطمیه کرمان در فضای مجازی برگزار شد.
استاد «سرکار خانم زند اقطاعی» در ابتدا به بیان جایگاه مسجد در فقه اسلامی پرداخت و به ذکرآیات و روایات که در این خصوص وارد شده است اشاره کرد و اظهار داشت در این امر باید سه حکم اولیه، ثانویه، حکومتی را مورد بررسی قرار داد.
وی تصریح کرد: در حکم اولیه، حکم علماء به دو دسته تقسیم میشوند؛ برخی بنا به صراحت «آیه شریفه 114 سوره بقره» تعطیلی مساجد را حرام می دانند چرا که بر طبق آیه؛ هر کس باعث تعطیلی مساجد شود ظالم تر از سایر ظالم ها است. برخی دیگر از جمله: صاحب عروه با توجه به حدیث معروف امام صادق علیه السلام که فرمودند:« سه چیز به خدا شکایت میکنند: یکی از آنها مسجد خرابی که اهل آن، نماز در آن به پا نمیدارند...» حکم به کراهت تعطیلی مساجد دادهاند.
سرکار خانم زند اقطاعی در توضیح حکم ثانویه افزود: احکام ثانویه احکامی هستند که به جهت عروض بعضی حالات خاص وضع میشوند و برای تحقق و اجرای آن نیاز به تشخیص حاکم و اذن او نیست؛ بلکه فرد در شرایطی که یکی از عناوین ثانوی محقق شده میتواند حکم ثانوی را به اجرا درآورد. در مسئله تعطیلی مساجد در ایام کرونایی میتوان از قاعده اضطرار استفاده کرد.
سپس استاد به توضیح قاعده اضطرار و ذکر مستندات فقهی آن پرداخته و اظهار داشت: ترس و خوف از تلف و اثر پذیری از ضرر در معنای اضطرار نهفته است.ایشان در ادامه براساس آیات قرآن و روایات و حکم عقلی به اثبات آن پرداخت و بیان کرد: شیوع ویروس کرونا و شتاب و سرعت آن در همهگیری و تهدید سلامت افراد جامعه موضوعی است که با حفظ جان انسانها ارتباط دارد. عقل مستقلاً حکم میکند جلوی ضرر و اضرار گرفته شود و تدابیری جهت کنترل این بیماری اتخاذ گردد.
ایشان در ادامه به بیان و تعریف حکم حکومتی اشاره کرد و بیان داشت حکم حکومتی قوانینی هستند که به اقتضای مصالح جامعه و اجرای احکام الهی و حفظ نظام اجرا میشود. در حکومت اسلامی حفظ جان افراد و مصلحت اجتماع اقتضا دارد مراکز تجمع انسانی موقتاً تعطیل شود تا شرایط به حالت عادی برگردد.
در انتهای جلسه خانم زند اقطاعی پس از آرزوی اتمام این بیماری منحوس، افزود: حکم تعطیلی مسجد موقت است؛ چون حکم ثانوی و حکم حکومتی موقتند و همیشگی نیستند و بعد از برطرف شدن دوران بیماری، حکم اولیه اجرا میگردد.