جلسه مهارت افزایی با موضوع آشنایی با شیعیان التقاطی توسط استاد حجه الاسلام و المسلمین، دکتر جبرئیلی در تاریخ سه شنبه 15 مردادماه 1398 در محل موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه برگزار گردید.
ایشان در ابتدا به تعریف شیعه و تبیین مفهوم التقاط و سابقه آن در تاریخ تشیع پرداختند.شیعه کسی است که معتقد باشد، خلافت بلافصل پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم به دلیل نص از آنِ امیرالمومنین علی علیه السلام است . و حضرت علی علیه السلام معصوم است و دارای علم غیب است.التقاط به معنی خدشه دار کردن خلوص و اصالت مکتب برای سازگار کردن آن با سایر مکاتب است. (این تعریف از کتاب شهید بهشتی به نام « شریعتی در مسیر شدن» نقل شد(
برخی شیعیان بخاطر سازگار نشان دادن مکتب شیعه با جهان اسلام ( اهل سنت) دربرخی بنیان های فکری مکتب تشیع تصرف نمودند. و از برخی اصول چهارگانه درباره حضرت علی علیه السلام ( از جمله نص بودن خلافت امام علیه السلام) دست برداشتند.
التقاط ریشه بسیار طولانی در تاریخ مکتب شیعه دارد . مثلاً در کتاب شیخ مفید از شیعیان مقصره، نام برده شده (که منظور همان شیعیانی است که امروز از آنها به التقاطی یاد می شود). همچنین در کتاب رجال کشی از اصطلاح شیعیان مخلطه استفاده شده ( خلطوا ولایه علی بن ابیطالب بولایه الشیخین.(
بنابراین تخلیط ، تقصیر و التقاط به یک معنا هستند.شیعیان التقاطی اکثراً ایرانی و برخاسته از دل شیعه اند و افراد مطرح آنها معمولاً تحصیلات حوزوی و دینی دارند.
از جمله این افراد می توان به شریعت سنگلجی( متوفای 1322)، کسروی( متوفای 1324)، قلمداران ( متوفای 1368) و برقعی اشاره کرد. که برقعی باسوادترین آنهاست و وهابی ها خیلی روی او تأکید کرده و کتاب او به نام بت شکن را ترجمه کرده و به فراوانی نشر داده اند.
کسروی هم کتابی به نام شیعی گری در رد برخی عقاید مهم شیعه نوشته است. آقای قلمداران هم کتابی به نام شاهراه اتحاد نوشته و در آن منصوص الولایه بودن حضرت علی علیه السلام را رد نموده است.استاد جبرئیلی مطالعه کتاب « مکتب در فرآیند تکامل، سید حسین مدرسی طباطبائی» را برای آشنایی با عقاید این گروه توصیه کردند.مهمترین چالش های فکری شیعیان التقاطی عبارتست از:
- نظریه انتصاب را قبول ندارند. بلکه می گویند خلافت حضرت علی علیه السلام بر اساس انتخاب است در عین حال که معتقدند امیرالمومنین از همه صحابه افضل بوده است. و دلیلی که اقامه می کنند اینست که اگر خلافت حضرت، نص بود، ایشان نمی توانست سکوت کند. همچنین صلح امام حسن مجتبی علیه السلام را دلیلی بر عدم دخالت نص در بحث خلافت می دانند. که در جای خود به این اشکالات پاسخ داده شده از جمله اینکه، در نگاه ناب شیعی، حکومت و خلافت، ابزار است و «دین» اصالت دارد و حضرت می دانست که اگر بخواهد به حکومت برسد دین، که اصل است از بین می رود.
- آیاتی از قرآن که شیعه آن را دلیل بر ولایت امیر المومنین علیه السلام می داند، بیانگر فضیلت حضرت بر می شمرند نه ولایت.
- عصمت را مطلق نمی دانند. در حالیکه شیعه معتقد است امام از لحظه ای که به دنیا می آید تا وقتی از دنیا می رود معصوم است.
استاد جبرئیلی در ادامه کتاب اوایل المقالات اثر شیخ مفید که آموزه های اختصاصی شیعه را در کلام مطرح کرده است، همچنین کتاب الاعلام بما إتفقت علیه الامامیه من الاحکام که فقه شیعه است را معرفی نمودند. همچنین مراجعه به کتاب «الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف» اثر آیت الله سبحانی را برای آشنایی بیشتر با عقاید خاصه شیعه توصیه فرمودند.
- بحث رجعت از دیگر مسائل مورد اختلاف شیعیان التقاطی است.
استاد جبرئیلی درباره چرایی ایجاد این انحرافات فکری به 1- تأثیر وهابیت، 2- عدم اشراف و احاطه به کلیات مباحث و مسائل،3- خلط مباحث علمی و اعتقادی با عملکرد عوام شیعه،4- مشکلات اخلاقی و روحی مانند خودمطلق بینی، حسادت 5- بدبینی به کتب حدیثی و رواة احادیث و 6- حمایت مستقیم و غیرمستقیم حکومت پهلوی اشاره کردند.
