به گزارش معاونت پژوهشمدرسه علمیه تخصصی الزهرا(سلامالله علیها)، نشست علمی با موضوع «کارکردهای هوش مصنوعی در فرآیند پژوهش علمی؛ فرصتها و چالشها» با ارائه آقای آرمین حسنزاده، رئیس شرکت دانشبنیان، به مناسبت هفته پژوهش در این مدرسه برگزار شد.
در این نشست، آقای حسنزاده به تبیین نقش فناوریهای نوین، بهویژه هوش مصنوعی، در تسریع و افزایش دقت فرآیندهای پژوهشی پرداختند. ایشان با اشاره به کاربردهای متنوع هوش مصنوعی در حوزههای مختلف، از جمله زبانهای برنامهنویسی پیشرفته و رباتیک، خاطرنشان کردند که این فناوریها امروزه در صنایع مختلفی مانند پزشکی (مانند جراحی رباتیک) و نیز در کشورهایی مانند ایران در حال گسترش و استفاده است.
پرامتنویسی(Prompt Writing) در مقایسه با مهندسی پرامت(Prompt Engineering)
یکی از بخشهای مهم این نشست که به دلیل محدودیت زمانی به طور کامل ارائه نشد،تفاوت میان «پرامتنویسی» و «مهندسی پرامت» بود. پرامت(Prompt) درخواست یا دستور متنی یا صوتی است که کاربر به یک سیستم هوش مصنوعی میدهد.
پرامتنویسی(Prompt Writing) عموماً به معنای نوشتن دستورات ساده، مستقیم و معمولی برای دریافت پاسخ از هوش مصنوعی است. مانند پرسشهای روزمره یا درخواستهای عمومی.
مهندسی پرامت(Prompt Engineering) یک مهارت تخصصی و پیچیدهتر است که شامل طراحی ساختاریافته، دقیق و چندلایهای از دستورات برای هدایت هوش مصنوعی به سمت خروجیهای خاص، دقیق و بهینه است. یک مهندس پرامت با درک عمیق از نحوه عملکرد مدلهای زبانی، پرامتهایی مینویسد که میتواند وظایف پیچیده، خلاقانه یا بسیار تخصصی را با کیفیت بالاتری انجام دهد. این امر برای استفاده حرفهای از هوش مصنوعی در پژوهش، تولید محتوا، حل مسائل پیچیده و توسعه نرمافزار حیاتی است.
تأثیر هوش مصنوعی بر مشاغل و حوزههای مختلف
ارائهدهنده در ادامه به تحلیل تأثیر ورود هوش مصنوعی بر انواع مشاغل پرداخت:
- مشاغلی که بیشترین تأثیرپذیری و احتمال جایگزینی را دارند: مشاغل متکی بر کارهای تکراری، قاعده مند و پیشبینپذیر که نیاز به تعامل انسانی پیچیده ندارند. مانند برخی امور ساده حسابداری، کارهای اداری تکراری، تولید محتوای ساده بر اساس قالبهای مشخص.
- مشاغلی که نیاز به ترمیم، تحلیل و قضاوت تخصصی انسانی دارند: مانند پزشکان، وکلا و قضات که هوش مصنوعی در آنها نقش کمکی (مانند تحلیل دادههای پزشکی) ایفا میکند.
- مشاغلی که نیاز به تعامل اجتماعی، خلاقیت و مهارتهای نرم دارند: مانند مدیران، فعالان حوزه تبلیغات، مدرسین و مربیان.
- مشاغلی که نیاز به مهارتهای فنی-حرفهای پیچیده و انعطاف دارند: مانند مهندسین در برخی حوزهها.
- مشاغلی که کمتر دچار تغییر میشوند: مشاغلی که بر ارتباط مستقیم عاطفی، همدلی و درک عمیق احساسات استوارند (مانند روانشناسان، مددکاران)، مشاغل بسیار خلاقانه و هنری (نویسندگان، شاعران، فیلمسازان) و مشاغل دارای مهارتهای فیزیکی پیچیده و ظریف (تعمیرکاران متخصص، صنعتگران هنرهای دستی).
مزایا و چالشهای هوش مصنوعی
در بخش دیگری از این نشست،مزایا و چالشهای استفاده از هوش مصنوعی برشمرده شد:
مزایا:
- ارائه پاسخهای سریع و دسترسی ۲۴ساعته
- کمک به تولید محتوا در قالبهای از پیش تعریفشده
- کمک به برنامهنویسی و رفع اشکال کد
- تحلیل حجم انبوهی از دادهها در زمان کوتاه
- ارائه ایدههای خلاقانه برای کسبوکار و تولید محتوا
- افزایش بهرهوری در کارهای روزمره و تکراری
ومواردی مانند؛ احتمال تولید اطلاعات نادرست یا گمراهکننده(Hallucination)، وابستگی بیش از حد کاربران و تضعیف مهارتهای تفکر نقاد، ضعف در تحلیل و درک احساسات و ظرایف انسانی، ممکن است در زبان فارسی دقت کمتری نسبت به زبان انگلیسی داشته باشد، نیازمند نظارت، بازبینی و دانش تخصصی کاربر برای بهرهگیری مؤثر از جمله چالشها و محدودیت های استفاده از هوش مصنوعی است.
این نشست با پرسش و پاسخ حاضران به پایان رسید. مدرسه علمیه تخصصی الزهرا(سلامالله علیها) با برگزاری چنین نشستهایی، درصدد آشنایی و ارتقای دانش طلاب و پژوهشگران حوزوی با فناوریهای روز و استفاده مسئولانه و هوشمندانه از آنها در عرصههای علمی و پژوهشی است.
