> zeynab.h: حجتالاسلام محسن طباطبایی، استاد حوزه علمیه، در نشستی تخصصی با اشاره به نامگذاری یکی از روزهای هفته کتاب به عنوان روایت حکمت در عصر هوش مصنوعی، بر لزوم شناخت دقیق و استفاده بهینه از این فناوری در عرصه معارف دینی تأکید کرد. وی با برشمردن قابلیتها و چالشهای هوش مصنوعی در حوزه علوم اسلامی، بر طراحی الگوریتمهای بومی، رعایت حریم خصوصی و تدوین دستورالعملهای اخلاقی برای پیشگیری از سوءاستفادههای احتمالی تأکید نمود
به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران هرمزگان، حجتالاسلام سید محسن طباطبایی در آغاز سخنان خود در جمعی از طلاب و پژوهشگران، با تبریک هفته کتاب و بزرگداشت یاد مرحوم علامه طباطبایی(ره) و شهید زینالدین، اظهار داشت: امروز با عنوان روایت حکمت در عصر هوش مصنوعی و فناوریهای نوین نامگذاری شده تا به نوعی کارکرد این فناوری جدید در عرصه علم و فرهنگ مورد توجه ویژه قرار گیرد
وی در پاسخ به این پرسش که آیا باید در همه زمینهها از هوش مصنوعی استفاده کرد؟ به ویژه در حوزه خلاصهنویسی، گفت: در خلاصهنویسی، آن تمرکزی که ذهن انسان نسبت به مطالب پیدا میکند، دستهبندیای که برایش ایجاد میشود، انس با مقدمات، چیدمان بحث، نحوه استدلال و استفاده از مثالها، اشعار، آیات و روایات، امری است که در خلاصههای ماشینی حذف میشود وی افزود: خلاصههای تولیدشده توسط دیگران هرگز نمیتواند همه فواید مطالعه کامل را منتقل کند، مگر آنکه صرفاً برای آگاهی سریع از محتوای کلی یک متن باشد
استاد حوزه با اشاره به ویژگیهای خاص علوم اسلامی، تصریح کرد: در علوم اسلامی با مباحثی مواجهیم که نیازمند فهم، تحلیل و مهارتهای فوقالعاده زیادی هستند. این دروس به راحتی به هوش مصنوعی منتقل نمیشود و نمیتوان انتظار داشت هوش مصنوعی تمام مطالب سالها تحصیل یک عالم را به راحتی تحلیل کند.وی هوش مصنوعی را ابزاری دستساخت بشر خواند که تحلیل آن مبتنی بر الگوریتم و دادههای اولیهای است که در اختیارش قرار میگیرد.
طباطبایی به کارایی های هوش مصنوعی در عرصه علوم اسلامی به عنوان نمونه برشمرد: افزایش سرعت پژوهش و تحلیل دادهها، مرور حجم وسیعی از اطلاعات در کسری از ثانیه، کشف الگوها و روابط جدید بین متون، کاهش خطای انسانی در فرآیندهایی مانند تایپ و مقایسه، بازیابی و درک متون قدیمی: مهارت در صرف و نحو، حرکتگذاری و درک نسخههای خطی که گاهی فاقد نقطه یا اعراب هستند و تولید محتوای علمی
استاد حوزه با اشاره به یک چالش بنیادین گفت: مطالبی که هوش مصنوعی بیان میکند، بر اساس تفکر و مبانی سازندگانش است. نتایج هوش مصنوعی هرگز در راستای جبهه مقاومت و نابودی اسرائیل نخواهد بود. این نوع گرایش خاص، مرتبط با مبانی فکری غرب و لیبرالیسم است
طباطبایی با هشدار درباره موضوع حریم خصوصی اظهار داشت: همگان میدانند اطلاعات به محض ورود به پلتفرمهای هوش مصنوعی ذخیره میشود. نمونه آن را در جنگ دوازده روزه و حادثه پیجرهای لبنان دیدیم که چگونه به صورت کاملاً نقطهای، دانشمندان و سردارانمان را از دست دادیم
وی با نقل هشدار مقام معظم رهبری گفت: حضرت آقا هشدار دادند نسبت به ایجاد اینترنت ملی اما متاسفانه نفوذی هایی اجازه اجراب این دستور راهبردی را ندادند همچنین چند سال پیش رهبری فرمودند هوش مصنوعی الان دسترسیش آزاد است، وقتی قوی شد، تا وقتی به حد مطلوبشان رسیدند، ما را تحریم خواهند کرد. تا قبل از آن، فکری بکنید و خودتان را مجهز کنید
استاد حوزه با اشاره به مقالات ارائهشده در همایش هوش مصنوعی و علوم اسلامی از جمله روشی جهت شباهتیابی معنایی متون عربی با استفاده از یادگیری عمیق و الگوریتم استنباط حکم شرعی گفت: در این مقالهها، فرآیند پیچیده استنباط احکام شرعی که در علم اصول فقه تدریس میشود، به زبان الگوریتم و فلوچارت برای هوش مصنوعی ترجمه شده است
وی به طراحی نرمافزار پاسخگویی خودکار احکام بانوان به عنوان نمونهای عینی اشاره کرد و توضیح داد: در این سیستم، یک فلوچارت یا الگوریتم دقیق طراحی شده که با پرسش سوالات تدریجی (با پاسخ بله/خیر) کاربر را به حکم شرعی صحیح میرساند. طراحی این سیستمها نیازمند ترجمه دانش عمیق فقهی به زبان قابل فهم برای هوش مصنوعی است
حجتالاسلام طباطبایی با طرح پرسشی کلیدی گفت: آیا هوش مصنوعی دارای شخصیت حقوقی مستقل است؟ اگر در اثر پاسخ اشتباه یک نرمافزار احکام، فردی عمل اشتباهی انجام دهد یا اگر مشاوره پزشکی هوش مصنوعی منجر به آسیب شود، مسئولیت با کیست؟ وی پیشنهاد کرد این موضوع میتواند محور یک کرسی آزاداندیشی یا نشست علمی با حضور اساتید فقه و حقوق قرار گیرد
وی در پایان بر لزوم تدوین دستورالعملهای ویژه برای استفاده از هوش مصنوعی در مسائل دینی و ایجاد سیستمهای نظارتی قوی تأکید کرد و گفت: با این حجم گسترده استفاده، آیا انسانها میتوانند تک تک پاسخها را کنترل کنند؟ این یکی از چالشهای بزرگ پیش رو است
استاد حوزه سخنان خود را با دعا برای تعجیل در فرج حضرت حجت(عج)، سلامتی رهبر انقلاب و موفقیت پژوهشگران به پایان برد.
