پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تجسس که به معنای جستجوی مخفیانه است، و تحسس که به کسب اطلاع آشکار اشاره دارد، در منابع فقهی و تربیتی از موضوعات مهم در حوزه نظارت والدین بر فرزندان محسوب می‌شوند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این دو مفهوم از نظر لغوی تفاوت ماهوی ندارند و هر دو نوعی کنجکاوی و جست‌وجو برای دریافت اطلاعات هستند. بررسی‌های فقهی نشان می‌دهد که هر دو مفهوم—تجسس و تحسس—از نظر شرعی تحت برخی شرایط مجاز و حلال شمرده شده‌اند و البته با رعایت اصول و ضوابط خاص است. این پژوهش به بررسی مفهوم‌شناسی تجسس و تحسس، تحلیل حکم فقهی تکلیفی این دو روش نظارتی، ارزیابی وظیفه والدین در تربیت فرزندان و کودکان، و بررسی تعادل میان نظارت والدین و حفظ حریم خصوصی فرزندان و کودکان پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تجسس و تحسس والدین در فرایند تربیت فرزندان، از نظر فقهی با برخی شرایط مجاز بوده و فی الجمله مشروعیت فقهی دارند. با این‌حال، اجرای این نظارت باید در چارچوب اصول اخلاقی مثل اصل انصاف و اصل فقهی مثل احتیاط و اصل احترام به حریم خصوصی انجام شود تا علاوه بر حفظ اقتدار والدین، حقوق فردی فرزندان نیز رعایت گردد