به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی حضرت نرجس (سلام الله علیها)، کرسی آزاد اندیشی با موضوع «تمسک به واسطه های فیض الهی آری یا خیر؟!» روز یکشنبه مورخ 19 اسفندماه به با ارائه استاد حجت الاسلام والمسلمین دکتر غلامرضا رضوی دوست، و نقد حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید محمدحسین موسوی و دبیر جلسه سرکار خانم ام البنین کوهستانی به صورت حضوری و مجازی در سطح استان برگزار گردید.
سرکار خانم کوهستانی در ابتدای جلسه با اشاره به ضرورت برپائی کرسیهای نقد و نظر و آزاداندیشی گفت: در راستای اجرای منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامت برکاته) راهاندازی کرسیها و با تاکید معظم له در ضرورت و اهمیت این امر که فرمودند: «از اظهار نظر هیچ یک نباید بیمناک بود. اگر چنانچه بحث های مهم تخصصی در زمینه سیاسی، اجتماعی در زمینههای گوناگون، حتی فکری و مذهبی، در محیطهای سالمی بین صاحبان توان و قدرت بحث، مطرح بشود، مطمئنا ضایعاتی که از کشاندن این بحثها به محیطهای عمومی و اجتماعی ممکن است ایجاد شود، دیگر پیش نخواهد آمد» ضرروت ایجاب نمود که کرسی آزاد اندیشی با محوریت «تمسک به واسطه های فیض الهی؛ آری یا خیر» برگزار گردد.
استاد ارائه دهنده؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضویدوست، در بیان مراد از فیض الهی فرمودند؛ فیض الهی به نعمتهای مادی و معنوی اشاره دارد که خداوند به بندگان خود عطا میکند. این فیض به صورت دائمی و مستمر شامل حال مخلوقات است، اما همه مخلوقات ظرفیت دریافت آن را ندارند. از این رو، خداوند از روی لطف، وسائطی را قرار داده تا بندگان بتوانند از این فیض بهرهمند شوند. یکی از مقامات معصومان در عالم هستی، واسطه فیض بودن است که به عنوان رابط میان خلق و خالق عمل میکنند و فیض الهی را به سایر مخلوقات میرسانند.
ایشان ضمن تاکید بر اینکه وجود واسطههای فیض به خاطر ضعف خداوند نیست، بلکه به دلیل ضعف موجودات در دریافت آن است، افزودند؛ دریافت وحی توسط پیامبران نیز مصداقی از واسطه فیض است که در غالب موارد از طریق واسطه فیض (جبرئیل) به پیامبر نازل میشد. (شعرا: 93) همچنین قبض روح نیز به واسطههای فیض الهی صورت می گیرد؛ ملائکه، رسل، حضرت عزارئیل.
جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر موسوی، استاد ناقد در تکمیل بحث استاد رضویدوست نکاتی را به عنوان خلأ مطرح نمودند.
1. درک مفهوم واسطههای فیض الهی نیازمند تحلیل عمیقتری است، به ویژه با توجه به روایات و ادعیهای که به ولایت تکوینی و تشریعی اشاره دارند. این سوال اساسی مطرح میشود که جهان به چه دلیل نیازمند واسطههایی برای دریافت فیض الهی است؟ برای پاسخ به سوال در مورد نقش واسطههای فیض الهی، ابتدا باید رسالت و وظایف انسان در جهان تبیین شود.
2. واسطه های فیض الهی، «فانی الی الله» هستند؛ یعنی از خودشان اراده ندارند در حالی که شما فرمودید آن ها اراده می کنند، بلکه خداوند متعال در قلبشان می اندازد به دلیل اتصال الهی. لذا آنها اذن الله، عین الله، وجه الله و .... هستند.
3. با توجه به آیهای که استاد اشاره کردند، «وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ» (انبیا: 73) می توان دو عالم در نظر گرفت: عالم خلق؛ که نیاز به تدریج، ماده و وسایط دارد و عالم امر؛ که عالم ملکوت و غیب است و عالم ماده به آن وصل است، لذا ائمه (علیهم السلام) با اتصال به عالم امر، توانایی هدایت انسانها را دارند و میتوانند به عنوان واسطههای فیض الهی عمل کنند. آنها با درک عمیق از عالم ملکوت و غیب، قادر به راهنمایی انسانها در مسیر رشد معنوی و نجات هستند.
, ...
سرکارخانم کوهستانی در جمع بندی بحث اشاره کردند که فیض الهی به نعمتهای مادی و معنوی اشاره دارد که به واسطه معصومان به مخلوقات میرسد، نه به دلیل ضعف خداوند، بلکه به دلیل ضعف موجودات در دریافت آن و نسبت به دو نکته مهم تاکید کردند که در مورد واسطه های فیض الهی باید به آنها توجه اساسی داشت: اعتقاد شیعیان به واسطه فیض الهی بودن اهل بیت (علیهم السلام) از اصول اعتقادی است. واسطه فیض الهی یعنی اعتقاد به وجود اسباب و وسایلی که در طول اراده و فعلیت خداوند هستند نه مستقل از اراده الهی.