پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حجةالاسلام و المسلمین سید زین الدین رشید کوهستانی استاد مرکز پاسخگویی و شبهات دینی قم: حضورِ یارانِ خاصِ امیرالمومنین علی علیه السلام در فتوحات؛ حاصلِ تدبیر و رهبری امام علیه السلام بود. حجةالاسلام و المسلمین سید زین الدین رشید کوهستانی استاد مرکز پاسخ به شبهات دینی قم گفت: حضورِ افرادِ با تقوا و مسلّط به دین در فتوحاتِ دورانِ خلفا؛ حاصلِ تدبیر و رهبری امام علیه السلام برای جذب مردم به اسلام بود. به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران حجة الاسلام والمسلمین سید زین الدین رشید کوهستانی استاد مرکز پاسخ به شبهات دینی در قم، در نشست مجازی "پاسخ به شبهاتِ تاریخی" که با حضور طلاب و مبلغین برگزار گردید، ضمن اشاره به دوره دوم از زندگانی حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام که مصادف بود با حکومت بیست و پنج ساله ی خلفا، به یکی از شبهاتِ رایج مربوط به آن دوران اشاره و اظهار کرد: عده ای بر حضورِ یارانِ خاصِ امیرالمومنین علی علیه السلام و همچنین حَسَنین علیهم السلام در فتوحات و جنگهایی که خلفا شرکت داشتند، استناد کرده و آن را دلیلِ مشروعیتِ حکومتِ خلفا می دانند در حالی که در هیچ یک از منابع دست اول و مُتقدّم شیعی به این مطلب اشاره نشده است اما در بعضی منابع اهل سنت مثلِ بلازوری، طبری، ابن خَلدون، ابن کثیر و... به حضورِ حَسَنین علیهم السلام پرداخته و آن را عنوان کردند که از لحاظ اعتبار و استنادِ تاریخی نمیتوان به این منابع اعتماد کرد. وی در ادامه افزود: عدمِ اعتمادِ ما به این منابع از آنجا نشأت می گیرد که مثلا بلازوری در کتابش از واژه ی " یُقالُ" به معنای "گفته شده" استفاده می کند یعنی به صورت معلوم و مشخص نمی گوید این گزارش از کجا آمده است و در واقع سلسله سند ندارد و هیچ قَطعیّتی از آن برداشت نمی شود. استاد کوهستانی همچنین به سلسله سندی که طبری در کتاب خود آورده اشاره کرد و گفت: طبری در بیانِ سلسله سند خود از شخصِ اولی نام می برد که فردی مجهول الحال است و در واقع نمیتوان به او اعتماد کرد بعلاوه از فردی هم به نام علی ابن مجاهد نام می برد که در منابعِ رجالی اهل سنت به کذّاب و جاعِلُ الحَدیث بودن شهرت دارد. پس سلسله سندی که نقل می کند قابل اعتماد نیست و در کنار همه این دلایل طبری در نقل بعدی خود در همین کتاب، به حضورِ این دو امامِ عزیز در فتوحات اشاره ای نمی کند. پس بطور کلی می توان گفت وقتی گزارش تاریخ طبری قابل قبول نیست گزارشاتی مثل ابن خلدون و... هم فاقدِ اعتبار و استناد است. حجت الاسلام و المسلمین کوهستانی به مسئله دیگری هم اشاره کرد مبنی بر اینکه حرکت حَسَنین علیهما السلام در رفتن به ایران ممکن است در اصل برای جنگ نبوده و به قولی (نقل از عبدالرحمان مرزی) حضور حَسنین در ایران در دورانِ خلافتِ امیرالمومنین علی علیه السلام بوده که فتوحات ادامه پیدا نکرده بود و علاوه بر آن در گزارشِ ابن خلدون هم که آمده، حَسَنین در فتح آفریقا با دستگاه خلافت همراهی می کردند این گزارش بدون ذکر منبع است و مورخانِ قبل از او به این مساله اشاره ای نداشتند. استاد کوهستانی همچنین به دو قرینه مهم استناد و اظهار می کند: بیشترین فتوحات مسلمانان در دوران عثمان بوده که او برخلاف دیگر خلفا از امیرالمومنین علی علیه السلام فاصله گرفته بود تا جایی که امام او را توبیخ کرد و در کارها هم به او مشاوره نمی داد پس نباید انتظار داشته باشیم که امام به فرزندانش اجازه شرکت در جنگ را بدهد و قرینه دیگر این است که در دوران خلافت حضرت علی علیه السلام حَسَنین علیهما السلام که انسان کامل و رشید بودند در جریان جنگها، امام علی علیه السلام به شدت مراقب بودند که فرزندانشان وارد خط مقدم نشوند چرا که مرگشان موجب اتمامِ خط امامت می شد، پس چطور ممکن است در زمان خلفا که این دو امام سن پایین تری داشتند امام به آنها اجازه حضور در جنگ را می داد؟ پس با استناد به این دلایل نمی توانیم حضور حَسَنین در فتوحات را بپذیریم.