اولین کرسی علمی ترویجی به همت واحد پژوهش مدرسه علمیه امام خامنه ای مدظله العالی کرمانشاه با همکاری مرکز تخصصی تفسیر و کلام واحد کرمانشاه و مدرسه علمیه امام خمینی (ره) با موضوع « نسبت تدبر در قرآن و تفسیر قرآن ، چالش ها و راهکارها» در مدرسه علمیه تخصصی امام خامنه ای مد ظله العالی در تاریخ 21/12/1402 برگزار شد.
در این کرسی حجه الاسلام والمسلمین دکتر حسین صدیقی به عنوان ارائه دهنده و دکتر رحیم امرایی به عنوان ناقد علمی حضور داشتند ، همچنین سیده طیبه حجازی دبیری علمی این کرسی علمی ترویجی را بر عهده داشت.
در ابتدای این نشست ، حجه الاسلام والمسلمین دکتر حسین صدیقی به ارائه نظرات بخشی از رساله دکتری خود با عنوان « نسبت تدبر در قرآن و تفسیر قرآن ، چالش ها و راهکارها» پرداخت و سپس دکتر رحیم امرایی این موضوع را مورد نقد قرار داد.
حجه الاسلام والمسلمین دکتر حسین صدیقی در باره نسبت تدبردر قرآن گفتند: نسبت تدبردر قرآن دغدغه فهم قرآن است و آثار بسیاری از اندیشمندان جهان در مورد تدبر در قرآن مطرح شده.چالش و ابهام و اختلاف تدبر با تفسیر از نظر برخی از علما تفسیر و تدبر در مقابل هم قرار می گیرند که این نوعی تقابل انگاری است یا تدبر مرحله از تفسیر یا تدبر هدف تفسیر است .
وی اظهار داشت : ابتدا باید تدبر و تفسیر را بشناسیم.مولفه های تدبر در قرآن شامل مواجهه مطلوب با قرآن ، مواجهه فکر، فهم ،پیگیری و پی جویی، تامل ،پویایی و تلاش تدریجی ، ظاهر یا غیر ظاهر ، افقی یا عمودی ،فهم تطبیقی که واقیت با زندگی دارد، هدفمند و جهت دار است.
صدیقی افزود: تدبر در قرآن الگو های مختلف سبب دادهای متفاوت از تفسیر دارند.تعریف تدبر اندیشمندان زیاد بوده هرکدام به لایه ای توجه داشتند درآن صورت گاهی این تعاریف تدبر را در مقابل تفسیر قرار داده است .اما معنای تدبر فهم جدید هدایتی است که با مفهوم آیه به دست می اید و دغدغه هدایت و تذکر را دارد دراین صورت تدبر محسوب نمی شود.
وی در ادامه تدبر معصوم را مقدمه ای برای رسیدن به لایه بعضی آیات دانست و گفت :اگر آیه بر فهم اولی تفسیر باشد تدبر نیست وبا تدبر تباین دارد .ولی اگر با تدبر به لایه های دیگر را بفهمیم وموجب لایه های بعدی گردد رابطه عموم خصوص مطلق خواهد بود .ولی اگر تامل به به آیات نمود ولی دغدغه ای ندارد تفسیر است وتدبر نیست .
صدیقی در پایان نتیجه را این گونه بیان داشت: با تدبر به دنبال بر فهم پیشین اولی یا دومی یا سومی تا به فهم جدید رسید لذا ضرورتا لازم نیست پرده جدیدی از آیه نشان داده شود بلکه همین آیه نگرش او را در زندگی موثر است .
دکتر امرایی در نقد این موضوع گفت: به کتابشناسی دقیق در زمینه تدبر صورت گرفته است و نظرات صاحب نظر را بیان کرده اند
وی در ادامه نقدهای خود را بطور بیان کردند:
نسبت به برخی از رویکرد های تدبر در کتابها اشکالاتی وارد است از جمله در برخی مطالب توسط غربی ها تکرار شده ، برخی رویکرد ها عدم دخالت روایات در بعضی دیگر منحصر به معنا شناسی شده است ،برخی تدبر را بر پایه تفکر بیان کرده اند و تدبر در الگوی سوره محور یعنی در همان سوره خاص دنبال کرده اند.
دکتر امرایی در ادامه اینکه در این رساله کدام رویکرد را قبول شده و آیا بین نظرات جمع صورت پذیرفته یا برتری یکی برای دیگری بیان نشده است، پس باید بعد از بیان نظرات نکته جدیدی بیان شود . همچنین افزود: در تقسیم بندی مصداقی (رابطه تباین ) و در تحقیقی (تدبر مقدمه تفسیر است و کارکردی )است. پس از بیان نقدها حجه الاسلام والمسلمین دکتر حسین صدیقی به آنها پاسخ داد و در پایان به سوالات حضار پاسخ داده شد.
