استاد یاریان، با مطرح نمودن مسئلهی شناخت نقشها و مسؤلیتهایی که به عهده میگیریم، گفت: شناخت نقش و وظایف مربوط به خود، یکی از مسائلی است که ما را در ایفای بهتر نقش یاری می نماید. چه بسا می توان گفت: شناخت نقش و شناخت اثری که ما بر این عالم می گذاریم، از خودِ نقش و ایفای آن مهم تر است. بر این اساس، همهی انسانها در این عالم نقشی دارند که باید آن را به خوبی بشناسند و به آن عمل کنند.
وی در ادامه روش شناخت نقش را بیان کرد و افزود: نقش واقعی، آن چیزی است که سعادت و سربلندی ما در دنیا و آخرت به همراه دارد. انسان برای شناخت نقش خود، ابتدا لازم است خود را بشناسد و برای این شناخت باید در میان آیات و روایات و الگوهای انسان کامل که همان چهارده معصوم علیهم السلام هستند، جستجو نماید. استاد حوزه، با بیان حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلمثمراتی برای حباهل بیت علیهم السلام برشمرد و اذعان داشت: حب اهل بیت علیهم السلام موجبده خصلت در انسان مومن می شود که اولین آن، زهد و پارسایی است. کسی که با حب ائمه علیهم السلام به سراغ نویسندگی برود، بیشتر از آنکه به دنبال کسب درآمد باشد، در پی رضایت امام خویش خواهد بود.
مبلغ حوزه، دومین ثمره ی حب اهل بیت علیهم السلام را حرص و اشتیاق در عمل دانست و بیان داشت: در این روایت، حرص به معنای اشتیاق است. اگر برای رضایت امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریفبه دنبال ترویج دین باشیم، ناخودآگاه، به عمل و کار شبانه روزی مشتاق خواهیم بود و برای زمینه سازی امر ظهور، به صورت بی وقفه تلاش خواهیم کرد.خانم یاریان، سومین ویژگی و ثمرهی حب اهل بیت علیهم السلامرا تقوای در عمل دانست و گفت: تقوا در نویسندگی سبب می شود هر مطلبی را ننویسیم و تنها با مطالعه ی زیاد و غور در منابع علمی شروع به نوشتن نماییم. با وجود چنین خصلتی، امانت داری و انصاف در بیان مطالب دیگران رعایت می شود.
پژوهشگرحوزه، با بیان ویژگی رغبت در عبادت، به عنوان یکی دیگر از ثمرات حب اهل بیت علیهم السلامافزود: نویسندهای که خودش، رغبت و میل به عبادت دارد، حتی با قلم خویش نیز می تواند در مخاطبانش، این میل و رغبت را ایجاد نماید. همچنین نشاط در عبادت به نویسنده کمک می کند که از سکوت و معنویت شب برای فراغت و آسودگی ذهن کمک بگیرد، همان گونه که بسیاری از کتابهای علمای بزرگ در اسحار و یا در نیمه های شب، نگاشته و تألیف شده است.
وی، حفظ اوامر و نواهی الهی را یکی دیگر از ثمرات حب اهل بیت علیهم السلامدانست و تصریح کرد: کسی که دغدغه ی دین و ترویج شعائر الهی را داشته باشد، اهل حب دنیا و دلبستگی به آن نخواهد بود. شیخ صدوق رحمه الله علیهدر کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» با بیان پاداش و عقوبت عمل، به خوبی به این خصلت جامه ی عمل پوشانید و حق نویسندگی را به شایستگی به جا آورد. خانم یاریان، با بیان سخاوت و بخشندگی، به عنوان یکی دیگر از موارد ثمرهی حب اهل بیت علیهم السلام، گفت: سخاوت و بخشندگی، سبب می شود نویسنده، برای نشر معارف الهی کتاب تألیفی خود را با کمال میل و بدون چشمداشت در اختیار دیگران قرار دهد. استاد و پژوهشگرحوزه، با یاد نمودن از غربت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریفو تشویق طلاب به کار مخلصانه برای ایشان، وظیفه و مسئولیت اساسی را در ارتباط با کودکان اعلام نمود و خاطر نشان کرد: با تألیف کتاب هایی در زمینه ی غزوات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می توان شعائر اسلام را به کودکان آموزش داد و به یقین، این مهم، به عهده ی کسانی است که به ندای غربت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریفپاسخ دهند و طلایه دار سربازی برای ایشان باشند.
وی در ادامه با استناد به کتاب های گرانسنگ «مکیال المکارم» و «کمال الدین و تمام النعمه» که مورد عنایت ویژهی امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریفهستند، بیان داشت: وجه تشابه این دو اثر گرانقدر، دستور و فرمایش مستقیم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف برای تألیف آن ها است. مولفین این دو کتاب، انسانهای وارستهای بودند که با تهذیب خود توانستند رضایت امام عصر خویش را جلب و با اذن ایشان، شروع به تالیف کتاب نمودند. با وجود چنین الگوهایی، ثابت میشود که ما نیز میتوانیم با تآسی به آن بزرگواران با تهذیب و تزکیهی خویش، دست به قلم شویم و موجبات شادی قلب امام زمان اروحنا له الفداء را در عصر پر مخاطرهی غیبت فراهم نماییم.
استاد حوزه به مراحل مقدماتی تدوین کتاب اشاره کرد و اذعان داشت: گام اول برای تالیف و نگارش، انتخاب موضوع به صورت محدود و جزئی است و گام دوم نیز، مطالعهی وسیع، پیرامون آن موضوع خواهد بود. مطالعهی زیاد، خود شامل زیرمجموعههای فراوانی مانند: فن موضوع یابی، فن طرح نامه نویسی، فن فیش برداری، فن منبع یابی، فن پاراگراف نویسی و غیره می شود. همچنین در کنار مطالعهی وسیع، لازم است با اهل فن نیز مشورت نماییم و از تجارب آنان بهرهمند شویم. مشاوره با افراد متخصص در این زمینه، باعث می شود خطا، دوباره کاری و موازی کاری به شدت کاهش یابد. یاریان اظهار داشت: برای نوشتن لازم است، فن نویسندگی داشته باشیم و سعی کنیم، در زمینهایی که علاقه و تخصص داریم، به سبک جدید و زیبا و همهفهم بنویسیم. ایشان با بیان اینکه مقصود از «علم» در روایات ما «تفقه در دین» است، افزود: نویسنده کسی است که نوشتن برایش آسان است. بنیاد نویسندگی بر سادگی و آسانی لفظ است؛ مگر اینکه نویسنده بخواهد حالت ذوق و حیرت را در مخاطب ایجاد کند که در این صورت از کلمات ثقیل استفاده میکند.
پژوهشگر حوزه با بیان نکاتی برای بهتر نوشتن، اذعان داشت: نوشتن سبب میشود که ما با دیگران تبادل اندیشه کنیم. زیباترین متن، متنی است که با منطق همراه باشد و بیمایه نباشد. سعی کنیم با الفاظ ساده بیان کنیم و همانطور که راحت صحبت میکنیم، همانگونه بنویسیم. متن را با دقت، درست و نغز بنویسیم و تازهگو باشیم و در جمعآوری اطلاعات سختکوش باشیم.
وی، ذهن خلاقانه و نقادانه را از ویژگیهای یک نویسنده معرفی کرد و افزود: نویسنده خوب در اقوال و آراء مشهور تردید میکند و از ایدهها و آرای نو و بدیع، استقبال مینماید. نوشتههای یک نویسنده، از آراستگی و جامعیت نسبی برخوردار است و از روش پرورش مطلب استفاده میکند. نگاه مهندسی به سازه نوشتار و اهتمام به نوشتن، از دیگر ترفندهای نویسندگی است.
استاد حوزه با برشمردن پایههای نویسندگی، این موارد را شرط لازم برای شروع نویسندگی برشمرد و اضافه کرد: ذوق و استعداد، اولین پایه نویسندگی است که با کمک آن میتوان، قریحه را پرورش داد و مهارت نوشتن را در خود، ایجاد و تقویت نمود. پرورش ذوق از طریق دیدار پیدرپی با آفرینشهای هنری برجسته مانند دیدن فیلم، سخنرانی، مطالعه کتاب و غیره فراهم میشود. دومین پایه نویسندگی، تجربه خواندن و نوشتن است. خواندن و نوشتن دو راه برای کارورزی پیوسته محسوب میشود که برای نوشتن بسیار راهگشاست. بسیارنویسی، راز زیبانویسی است.
وی با تأکید بر مهارتی بودن نویسندگی، تصریح کرد: سومین پایه نویسندگی، اطلاعات و مطالعات متنوع است. نویسنده خوب، علاوه بر اینکه به صورت پراکنده و روزمره میخواند، میتواند تخصصی هم بنویسد. تخصص علمی، چهارمین پایه نویسندگی محسوب میشود که بدون آن ورود به حوزه نویسندگی امکانپذیر نیست. مهمترین اصل نویسندگی، مخاطبشناسی است زیرا پیام ما باید متناسب با مخاطب و نیاز و فهم او باشد.برای تقویت حس مخاطبشناسی، انجام تحقیقات میدانی مفید است، تا بتوانیم پاسخگوی سوالات مخاطبان باشیم.
پژوهشگر حوزه، نقش مخاطبشناسی را در نویسندگی، پررنگ و پراهمیت دانست و گفت: علاوه بر تقویت حس روانشناسی، لازم است در نظر داشته باشیم که مخاطب ما، باهوش است. فرض کنیم مخاطب ما، مرید و همدل ما نیست بنابراین ریزبین و دقیق متن را میخواند و آن را واکاوی میکند؛ با در نظر داشتن این نکته، لزوم دقت در نوشتن بیشتر حس میشود زیرا لازم است جوری بنویسیم که تا حد امکان، از خردهگیریهای مخاطبان دور بمانیم. این نکته را نباید فراموش کنیم که مخاطب ما، بیانصاف نیست اما زودباور هم نیست. بحث مخاطبگرایی، آفاتی هم دارد؛ مانند اینکه نباید دچار افراط یا تفریط شویم، یا برای جلب نظر مخاطب هر مطلبی را بنویسیم. حق مطلب این است که ما باید جوری دست به قلم ببریم که مخاطب قانع شود و از تکرار بپرهیزیم تا مخاطب ما راضی باشد.
زهرا یاریان در پایان، ضمن معرفی کتاب «بهتر بنویسیم» از رضا بابایی، با تشویق طلاب به نوشتن، گام آغازین آن را یک حرکت جمعی جهت جمعآوری اطلاعات روایی دقیق و متقن برای تألیف کتاب کودکانه با موضوع غزوات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، معرفی کرد و از طلاب علاقهمند به این امر دعوت نمود تا در این حرکت معنوی، مشارکت نمایند.