پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

امروزه وجود موجوداتي غير از موجودات مادي، بنام ملائكه براي پويندگان راه حق روشن است. اما جزئيات آنان مانند ماهيت و حقيقتشان بر بيشتر دانشمندان پوشيده است. از آنجا كه ملائكه مخلوق حق و واسطه بين خدا و بين عالم مشهود اند. پس شناخت آنها ضرورت دارد. همانا در متون ديني از ملائكه بسيار نام برده شده است، اما حكما به آنها عقول هم مي گويند و در فلسفه اسلامي عقول مجرده و نفوس فلكيه بر ملائكه تطبيق داده مي شود. اما پرسشي كه در اين باره مطرح است. نقش و جايگاه ملائكه در عوالم هستي است؟ آيا ملائكه در تمام عوالم وجود، حضور دارند؟ عوالم طبق نظر ملاصدرا و هم كيشان او سه دسته مي باشند كه داراي مرتبه اند، و بالاترين آن ها عالم عقل است كه جايگاه مجردات، من جمله عقل كل ونفس كل است و بعد از عالم عقل، عالم مثال است، كه به آن عالم نفوس فلكيه گويند، و محدودترين و پست ترين عالم، عالم ماده است. طبق نظر فلاسفه بين اين عوالم رابطه علّي معلولي است، برخي حكما معتقدند ملائكه در هر كدام از عوالم جا بگيرند لباس همان عالم را بر تن مي كنند، اما ملاصدرا اين نظريه را نپذيرفته است. او طبق نظام فلسفي خود كه برگرفته از پيشينيان و بخصوص ابن عربي است، ملائكه را دسته بندي كرده است. ايشان از ملائكه با عنوان وسائط فيض نام مي برد و عليت آنان براي ديگر موجودات را مستقل نمي داند و اشاره اي به هويت فقري مي كند. نزد او تمام علل واسطه، سِمَت اعدادي پيدا مي كنند و آنها را مجاري فيض مي نامد. ملاصدرا معتقد به قضا و قدر الهي مي باشد و براي هر كدام تقسيماتي دارد.