پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

دين اسلام به كودكان و مسائل مربوط به آنان توجهي كامل دارد و براي آنان در جامعه و خانواده جايگاهي ارزنده قائل است. اسلام، كودك را امانت الهي در دست والدين ميداند و براي تربيت و رشد كودك از جهت جسمي، روحي، اخلاقي، معنوي و مادي و عقلي احكام مفصلي دارد. اين پاياننامه به‌روش كتابخانهاي و فيش‌برداري از منابع در سه بخش تنظيم شده است. فصل اول، كليات و مفاهيم است كه مفاهيم حق، هويت، كودك و همچنين آغاز و پايان كودكي بررسي شده است. در فقه اماميه عنوان كودك به فرزند انسان از زمان تولد تا ابتداي بلوغ اطلاق ميشود و طبق ماده يك كنوانسيون حقوق كودك، منظور از كودك، افراد انساني زير سن هيجده سال است. در فصل دوم و سوم، حق هويت كودكان از ديدگاه فقه اماميه و كنوانسيون حقوق كودك بررسي شد. در فقه اماميه، در نسب كودك نامشروع مسئله‌اي به نام ولايت پدر و جدّ پدري يا حق حضانت پدر و مادر يا توارث بين فرزند و پدر و مادر و نيز الزام به انفاق به اين فرزند وجود ندارد و كودك نامشروع فرزند قانوني پدر يا مادر نيست. ولي در كنوانسيون حقوق كودك، كودكان نامشروع از حقوق كودكان مشروع برخوردار هستند. در روش تلقيح مصنوعي با اسپرم بيگانه، از ديدگاه فقه اماميه، كودك منتسب به صاحب اسپرم است و به‌دليل عدم رابطة زوجيت بين صاحب اسپرم و زن، نميتوان تمام احكام مربوط به نسب مشروع را براي اين كودكان لحاظ كرد. ولي در كنوانسيون حقوق كودك، كودكاني كه از راه تلقيح مصنوعي متولد ميشوند، از تمام حقوق كودكاني كه از راه طبيعي متولد ميشوند برخوردارند. ديدگاه فقه اماميه و كنوانسيون حقوق كودك دربارة نسب كودكان شبيهسازي‌شده تقريباً مشابه يكديگر است؛ با اين تفاوت كه در كنوانسيون حقوق كودك، نسب فرزند شبيه‌سازي‌شده به پدر و مادر اصلي كودك برميگردد، ولي در فقه اماميه نسب كودك شبيه‌سازي‌شده به صاحب سلول مذكر و مونث برميگردد، ولي به‌جهت حفظ نظم عمومي، نسب كودك به پدر و مادر اصلي منتسب ميشود. ديدگاه فقه اماميه و كنوانسيون حقوق كودك دربارة نسب كودكان فرزندخوانده با يكديگر متفاوت است. در كنوانسيون حقوق، كودكان فرزند‌خوانده از حقوق و مزاياي فرزند واقعي برخوردار هستند، اما در فقه اماميه كودكان فرزندخوانده از حقوق و مزاياي فرزند واقعي برخوردار نيستند.