پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خداوند انسان را بر سرشتي پاك آفريده است، آفرينشي بدون الگو و نمونه قبلي و از آنجا كه آفرينش خود نوعي شكافتن عدم در پديد آمدن است، لذا در معناي آفرينش به كار رفته است. فطرت دو گونه است، خاص و عام. فطرت به معناي خاص همان ويژگي ها و گرايش هايي است كه مختص انسان است مانند ميل به كمال، ميل به عدالت و ... و فطرت عام به ويژگي هاي و گرايش هاي مشترك بين انسان و حيوان اشاره دارد، مانند ميل به غذا، ميل به جنس مخالف و ... . علامه جوادي و استاد شهيد قائل به پيوندي استوار بين فطرت و اخلاق هستند و از آن به عنوان يك راه ميانه ياد كرده كه نه وسيع نه محدود است كه محصور در بديهيات عقلي شود و اين پيوند مستحكم همان فطرت به معناي خاص است كه به طور مستقيم با اخلاق ارتباط دارد. به اين معنا كه ويژگي ها و گرايش ها هستند كه مباني و پايه هاي اخلاق را تشكيل مي دهند. به عنوان مثال ميل به كمال انسان را به سوي فضايل اخلاقي مانند عدالت، سخاوت و ... سوق مي دهد. با اين تفاوت كه استاد شهيد بيشتر بر جنبه هاي اجتماعي و رواني فطرت انسان متمركز است ولي علامه جوادي بر جنبه هاي معرفتي و فلسفي فطرت. از آنجا كه انسان به طور فطري ميل به حقيقت و معرفت دارد، لذا اين دو متفكر بزرگ در آثار خود به عواملي براي شكوفايي معرفت انسان اشاره دارند كه مي تواند زمينه ساز شكوفايي انسان باشند، من جمله تزكيه ي نفس، تفكر، مطالعه و ... و از آن رو كه طبيعت و محيط در شكل گيري اخلاق انسان نقش اساسي دارند، لذا اين دو انديشمند معتقدند كه اين دو عامل به صورت مستقيم بر احساسات و تمايلات انسان اثر گذارند و به طور غير مستقيم بر افكار و عقايد انسان تاثير مي گذارند. اين تحقيق به روش توصيفي- تبييني و كتابخانه اي مورد بررسي قرار گرفته است.