پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده جهان‌بيني هر انساني اثر مستقيم در ايدئولوژي وي در زندگي دارد در جهان‌بيني اسلامي احسان يكي از اصول بنيادين و اوج رفتارهاي اخلاقي است كه جهت‌دهنده ديگر رفتارهاي اخلاقي است رويكرد قرآن درباره‌ي احسان تربيتي تشويقي است و با ارائه الگوهاي تراز جامعه اسلامي در اين زمينه انسان را امر به احسان مي‌كند تا با اين كار وي را به اوج كمالات انساني برساند و به سعادت دنيوي و اخروي نايل شود.پژوهش حاضر به روش توصيفي تحليلي و از نوع كتابخانه اي نگاشته شده است در اين نوشتار ضمن بررسي معناي لغوي و اصطلاحي، مباني، ابعاد وآداب احسان وهمچنين بررسي ارتباط معاني اين واژه با ساير واژگان مرتبط با آن، تلاش شده‌است تا آثار احسان و سيماي محسنين در قرآن با تكيه ‌بر دو تفسيرارزشمند مخزن العرفان و تسنيم بيان شود. تحقيق حاضر بيانگر آن است كه حسن فعلي و حسن فاعلي از شروط مهم احسان هستند و از مجموع آيات درباره احسان برمي‌آيد كه وصف محسن بيانگر كمالي برتر است ومحسنين از معرفت و يقين نيكويي به خداوند نيز بهره‌مند هستند درواقع احسان آنست كه آن‌گونه خدا را عبادت كني كه او كه گويا او را مي‌بيني و اگر تو او را نمي‌بيني دست‌كم بداني كه او تو را مي‌بيند. در نوشتار حاضر ابعاد احسان شامل احسان فردي و اجتماعي مورد بررسي قرار گرفته احسان فردي همان احسان به خود است و شامل ايمان به خدا و رسول خدا و اطاعت است و تسليم محض از تورات الهي و انجام اعمال صالح و خودداري از گناهان و معاصي است و احسان اجتماعي شامل همه بخشش‌هاي مادي و معنوي و رسانيدن خير و نيكي به ديگران است. در اين پژوهش به اين نتيجه مي‌رسيم كه از جمله آثاربزرگ احسان براي فرد محسن هدايت و رحمت ويژه اي است كه خداوند شامل حال محسن ميكند و اين باعث آرامش روحي او مي شود به طوري كه در دنيا حزن و اندوهي ندارند و در جامعه نيز احسان باعث كم شدن فاصله طبقاتي ميشود و امنيت و اميد را توسعه ميدهد.