پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث
در این جلسه ابتدا خانم «رقیه بیگی» طلبه پایه پنجم به عنوان ارائه دهنده گفت: تعدد زوجات در واقع همان چند همسری برای مرد می باشد که در بین بسیاری از آیین ها و اقوام مختلف رواج داشته است . اسلام با قرار دادن یک سری شرایط و قوانین خاص به آن نظم داده است؛ یکی از آن شرایط، جواز اختیار کردن چهار زن دائم برای مرد می باشدتنها آیه ای که به طور صریح به این موضوع اشاره کرده و جواز چند همسری را بیان کره است آیه 3 سوره نساء می باشد که  خداوند متعال می فرماید:« وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَى فَانكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُ‌بَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ  ذلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا؛ واگر می ترسید که نتوانید در مورد دختران یتیم [در صورت ازدواج با آنان] عدالت ورزید، بنابراین از [دیگر] زنانی که شما را خوش آید دو دو و سه سه و چهار چهار به همسری بگیرید. پس اگر می ترسید که با آنان به عدالت رفتار نکنید، به یک زن یا به کنیزانی که مالک شده اید [اکتفا کنید]؛ این [اکتفای به یک همسر عقدی] به اینکه ستم نورزید و از راه عدالت منحرف نشوید، نزدیک تر است ».
 
 چکیده نظرات استاد منتقد:
با توجه به آنچه که گفته شد؛ مبنی بر جواز تعدد زوجات برای مردان و عدم این نوع حکم برای زنان،  در واقع نوعی  تبعیض بین حقوق زنان و مردان پیدا می شود و سبب پایین آوردن ارزش اجتماعی زن می گردد.  اگر جواز تعدد زوجات با شرط رعایت عدالت باشد هیچ مردی نمی تواند  عدالت را رعایت کند پس تعدد زوجات برای مردان امکان ندارد. بلکه سبب شهوترانی آنها در جامعه می شود.

نتایج دیدگاه موافق:

در خصوص جواز چند همسری برای مردان و عدم تبعیض بین زن و مرد باید گفت:: احکام الهی در دین اسلام مبتنی بر اساس نیازهای واقعی بشر، مصلحت های فردی و اجتماعی انسانها و همچنین با در نظر گرفتن طبیعت، وضعیت جسمی و جنسی زن و مرد است. دوم: تلفات مردان در حوادث، جنگها، بیشتر می باشد به همین دلیل تعداد آنها کمتر است. سوم: بقای غریزه جنسی در مردان تداوم بیشتری دارد. چهارم: زنان عادت ماهانه دارند و حتی بعضی ها در ماه دوبار این دوره را می بینند. اینها دلایل تعدد زوجات برای مرد می باشد. و از طرفی  با فرض چند همسری برای زنان، اثبات پدر برای فرزندان متولد شده از میان مردان امکان پذیر نمی باشد و در هر ازدواج، یک زن هم وجود دارد که به واسطه این ازدواج زمینه مناسبی برای برطرف کردن مشکلات و نیازهای خود  به دست می آورد. این جواز تعدد زوجات جزء اصول ارزشی نیست تا ارزش مرد چند برابر زن باشد بلکه معیار ارزش در اسلام، تقوا می باشد از این رو ممکن است یکی از زنانِ مردِ دارای چند همسر، برتراز خود مرد باشد.چند همسری مردان در واقع با رعایت عدالت و سایر شروط دیگر می باشد که عدالت در اینجا مربوط به امور زندگی از قبیل همسرداری، تهیه ی وسایل زندگی می باشد ودیده شده که مردان توانایی اجرای آن را دارند.
 شهوت یک نعمتی است که خداوند به منظور بقای نسل در فطرت انسانها قرار داده است که مدیریت آن بر عهده هر فرد در جامعه می باشد فرق نمی کند که مرد، یک همسر داشته باشد یا چند همسر و آنچه که در جامعه سبب شهوترانی مردان می شود روابط آزاد مردان با زنان، بی اعتنایی همسران به خواسته ها و نیاز های یکدیگر، بد حجابی و افزایش جذابیت های ظاهری در روابط اجتماعی می باشد. 
   اسلام دینی است که بر پایه عقل بنا شده نه احساس و عواطف و شما چرا چنین اشکالی را در خانواده های تک همسری وارد نمی کنید در صورتی که این مساله در خانواده های تک همسری بسیار است و بر اثر حس اتقام جویی همسر خود را کشته است و از طرف دیگر در خانواده های چند همسری دیده شده که مرد به دلیل داشتن رفتار انسانی و عاطفی نسبت به تمام همسران و ادای حقوق آنها هیچ گونه اختلافی وجود نداشته و فرزندان آنها هم به مراتب عالی رسیده اند. 

   نتایج دیدگاه مخالف:

جواز تعدد زوجات برای مردان، با عواطف و احساسات زنانه در تضاد می باشد به همین دلیل سبب تزلزل خانواده،کم شدن محبت مرد نسبت به همسر و فرزندان اول و حس انتقام جویی آنها می شود و از هر جهت سودی به حال زنان ندارد بلکه سبب اختلاف و جدایی هم می شود. 

استاد داور:

چند همسری اختصاص به اسلام ندارد بگونه ای که گام اول در اسلام تکیه بر تک همسری می باشد. ولی اگر ضرورت فردی و اجتماعی ایجاد کند و مرد تمکین مالی داشته باشد تا چهار زن می تواند اختیار کند. و همچنین شارع حکم تعدد زوجات را واجب نکرده بلکه به شرط رعایت عدالت و مساوات حقوقی بین همسران جایز دانسته است. از جانب دیگر چه بسا یک قانون در جایگاه خود مستلزم مصالح و منافعی باشد ولی هنگامی که به دست مردم ناصالح افتاد از آن سوء استفاده شود؛ چرا که اسلام مجموعه ای از عقائد، احکام و اخلاقیات است که همه آنها به هم پیوسته و مرتبط است.قانون اسلام بر اساس حکمت استوار است ممکن است برای بعضی از افراد داشتن چند همسر سودمند و برای جمعی که شرایط لازم را ندارند مضر باشد. بعضی ها با در نظر گرفتن شرایط فردی و خواسته های نفسانی یک فرد، اشکال به چند همسری مردان وارد می کنند که در جواب اینها باید گفت : قوانین خداوند بر اساس مصلحتهای عمومی می باشد و هیچ گاه نباید خواسته های نفسانی و دنیوی مانع از اجرای حکم الهی شود.تعدد زوجات نه تنها باعث تنزل مقام زن نمی شود بلکه ارزش و موقعیت آنها را بالا می برد زیرا متاعی که خریدارش بیشتر باشد کمیاب تر و ارزشمندتر است. و این امر در آخر به نفع زنان می باشد چرا که از تعداد زنان بی سرپرست و دختران مجرد کاسته می شود و در واقع چند همسری عامل نجات تک همسری است؛ زیرا منع تعدد زوجات باعث می شود همیشه تعدادی زنان در محرومیت کامل جنسی به سر برند که چنین چیزی فاقد توجیه منطقی است؛زیرا به معنای سرکوب غریزه و نیاز طبیعی گروهی از انسانها و نوعی ستم برآنهاست. و این امر در طولانی مدت به سرکشی و طغیان آنها خواهد انجامید. که در صورت مقابله با این دیدگاه ، زنان محروم از خانواده نهایت کوشش خود را برای اغواء مردان به کار می برند و با رفیقه بازی و معشوقه گری، ریشه تک همسری واقعی را می خشکانند.  « در آخر جلسه هم استاد داور به سوالات طلاب پاسخ دادند.»