پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث :

طلبه ارائه دهنده گفت یکی از فرائض واجب در دین وضروریات  عقلی ،امر به معروف ونهی ازمنکر است ،پیامبر اکرم (ص) می فرمایند :هرکس برای مرزبانی یا جهاد در راه خدا ،از خانه اش بیرون آید با هرگامی که برمیدارد ،هفتصد هزار نیکی درنامه اعمالش ثبت ،هفتصد هزار بدی ازآن پاک وهفتصدهزار درجه به مقام ومنزلتش افزوده می گرددوخداوند متعال تا زمانی که اورااز دنیا ببرد کفیل وضامن اوخواهد بود.اوبه هر نحوی که بمیرد شهید به حساب خواهد آمدواگر به سلامت برگرددآمرزیده وبادعای مستجاب باز خواهد گشت دراین روایت ثواب عظیمی برای جهاد درراه خداوند بیان شده است اما طبق روایتی ازحضرت علی (ع)همه نیکی ها از جمله جهاد درراه خدا مانند قطره است دربرابر دریا البته این نشان دهنده اهمیت امربه معروف ونهی ازمنکر است حال اگرسوال شود که چرابایدامربه معروف ونهی ازمنکرکنیم جواب این است که به خاطرهدایت مردم واینکه بدی ها درجامعه ازبین برودوبرای اینکه مردم به سمت نیکیها گرایش پیداکنند یقینابهترین شیوه اصلاح جامعه امربه معروف ونهی ازمنکراست که تشکیلات وسیعی دارد ،شامل همه اعضای جامعه وبدون هزینه وسازنده است وخداوندآمربه معروف وناهی ازمنکر را بدون پاداش نمی گذاردقطعا پاداش عظیمی دارد،امام حسین (ع)دربیان علت قیام خودبه محمدبن حنیفه فرمودند:من به خاطرنماز وامر به معروف ونهی ازمنکر و.... قیام می کنم  وخداوند درسوره لقمان آیه 17 نیز درمورد امربه معروف ونهی ازمنکر اشاره ای دارد..


چکیده نظرات استاد منتقد :

عقل وفهم ازجمله نعمت هایی است که خداوند به هرانسانی ارزانی داشته ودرسایه این نعمت  الهی انسانها می توانند خوب وبد راتشخیص دهند،مسیر زندگی خودرا انتخاب کنند وباسلیقه خود باید ها ونبایدهای زندگی خود راتعیین نمایند ،لذا اینکه بعضی افراد جامعه به قول خودشان برحسب وظیفه،عملکرد ورفتار دیگران رابا لنز دوربین نگاه خودشان مورد ارزیابی قرار می دهند وگاهی به خودشان اجازه می دهند با عنوان وظیفه شرعی درزندگی دیگران دخالت کنند وآنها راامر ونهی نمایند به نظر می رسد که این امر ونهی ها باعث محدودیت آزادی افراد جامعه می شود وهم چنین توهین به عقل وشخصیت افراد جامعه می باشد.

نتایج دیدگاه موافق:

اولین مورد اینکه درقانون اساسی ایران دراصل هشتم به این فریضه مهم پرداخته است وامربه معروف ونهی ازمنکر برطبق این اصل درسه بخش قابل ترسیم می باشد 1-مردم نسبت به یکدیگر 2-دولت نسبت به مردم 3-مردم نسبت به دولت  ،اما آن چیزی که بیشتر در عمل  تحقق  یافته  نهی ازمنکر دولت نسبت به مردم بوده است . در توضیح نقد دوم اینکه  خیر  قوانین وضع شده با یکدیگر در تضاد نیستندوحقوق شهروندی شامل کلیه حقوق انسانی اعم ازحقوق فردی ،عمومی،سیاسی واجتماعی وحقوق فرهنگی می باشد  ، وحقوق شهروندی تازمانی محترم خواهدبودکه به حقوق دیگران تعرض نکند سومین مورد اینکه بله ،اولا امر به معروف نهی ازمنکر در واقع تاکید وتوجه دادن دیگران به رعایت قوانین شرعی واجتماعی می باشد، ثانیا :درکشورهای اروپایی وبسیاری از کشورهای دیگر مردم دربرابر بعضی از مسائل حساس هستند واگر کسی تخلفی کند  عکس العمل نشان می دهند مثلا امربه معروف در مورد مقررات راهنمایی ورانندگی  پس امر به معروف ونهی از منکر درکشورهای دیگر اجرا می شود هرچند که با این عنوان نمی باشد.،وآخرین  مورد اینکه براساس آموزه های دینی وملاحظه شرایط طرف مقابل ورعایت مراتب امرونهی ضروری می باشد.



نتایج دیدگاه مخالف:

شما که بیان کردید امربه معروف یک ضرورت عقلی است آیا قانون اساسی درمورد امربه معروف ونهی ازمنکرقانونی وضع کرده است ودومین نکته باتوجه به اینکه شما می فرمایید در قانون اساسی درخصوص امر به معروف ونهی ازمنکر قانونی وضع شده است  ، ازطرفی درقانون اساسی قوانینی به عنوان حقوق شهروندی  نیزمی باشد وبه نظرمی رسد که این دوقانون بایکدیگردرتضاد هستند آیاچنین نیست ؟و نکته سوم اینکه شما که ادعا می کنید معارف وآموزه های دینی منطبق با عقل است  اگر چنین است پس چرا امر به معروف ونهی از منکر به عنوان یک قانون  منطبق با عقل در کشور های متمدن وجود ندارد وچهارمین نکته اینکه اگر این امرقانونی هست پس وظیفه مسئولین حکومتی است در حالی که شما می گویید وظیفه آحاد جامعه است که این امر را انجام دهند؟ وآخرین نکته اینکه آیا امربه معروف ونهی از منکر دیگران توهین وزیر سوال بردن آنها و بی احترامی به شخصیت آنها نمی باشد ؟

جمع بند داوری:

امربه معروف ونهی ازمنکر  ،دخالتی است طبیباانه که از روی نگرانی نسبت به سرنوشت هم نوع و جامعه خویش می باشد،امر به معروف دخالتی پیامبرانه که به حیات معنوی جامعه کمک می کند اما باید توجه داشته باشیم که اگر چه درقانون اساسی امربه معروف ونهی از منکررا حق تمام افراد دانسته است  اما فراموش نکنیم که این دو فریضه نیز مانند سایر فرائض وآموزه های دینی دارای شرائط و آداب خاص می باشد ،اما سوال اساسی این است که آیا  همه مردم به  شیوه ومراتب آن آگاهی دارند؟،بنابراین ضرورت دارد که حکومت برحسب وظیفه خود به تبیین وترویج فرهنگ صحیح امر به معروف ونهی ازمنکر بپردازد که البته بهترین زمان آموزش دوران تحصیل می باشد.،بنابراین  طبق آموزه های دینی اگرآمر وناهی برخوردی طبیبانه ودلسوزانه همراه باشناخت داشته باشند مسلماامربه معروف ونهی ازمنکر،مهربانی مدنی خواهد بود نه دخالت .