پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

با گسترش دانش بشري، مسائل و موضوعات پيچيده فقهي نيز پديدار آمده، كه راه حل هاي مناسب خويش را مي¬طلبند، فقه اماميه با برخورداري از اصل «اجتهاد» توانايي رويارويي با مسائل نوپيدا و ارائه بهترين راه حل ها را دارا است. مسائل نوپيدا و مستحدثه مسائلي است كه در فقه اسلامي، حكم شرعي براي آنان وجود نداشته و يا مسائلي كه حكم شرعي داشته‌اند؛ اما به خاطر دگرگون شدن شرايط جامعه، حكم شرعي جديد انتظار مي‌رود. برخي از نمونه‌هاي مسائل مستحدثه عبارتند از: شبيه¬سازي، تلقيح مصنوعي، سقط جنين، تغيير جنسيت و تشريح جسد مسلمان كه فقيهان معاصر- امام خميني(رحمة الله عليه)، آيت الله مكارم شيرازي و آيت الله فاضل لنكراني- براي يافتن حكم شرعي اين مسائل، به قوانين كلي موجود در منابع اسلامي مراجعه مي‌كنند. شبيه¬سازي انساني از نظر آيت الله فاضل لنكراني و امام خميني(رحمة الله عليه) به دليل اصل حليت جايز، آيت الله مكارم شيرازي آن را به حكم ثانوي حرام دانسته¬است. از مسائل مسثحدثه ديگر تلقيح مصنوعي بوده كه تلقيح بين زوج و زوجه مجاز است ولي بين مرد و زن بيگانه به دليل سنت و روايات حرام مي¬باشد و رحم اجازه اي از نظر آيت الله فاضل لنكراني حرام؛ ليكن از ديدگاه امام خميني(رحمة الله عليه) و آيت الله مكارم شيرازي جايز بوده¬است. از ديدگاه هر سه فقيه معاصر اماميه، جنين موجودي محترم است و سقط آن، به جز در مواردي كه به عنوان ثانوي، مجاز شناخته شده است، در هر مرحله اي كه باشد، حرام و نامشروع است. تغيير جنسيت به دليل اباحه، اضطرار و قاعده تسليط جايز مي باشد و از نظر سه فقيه معاصرذكر شده، تشريح نيز به حكم اولي به دليل مثله كردن، حرمت نگه¬داشتن مرده... حرام مي¬باشد ولي به حكم ثانوي جايز است. در اين پژوهش با رجوع به كتب فقهي به «بررسي تطبيقي مباني امام خميني(رحمة الله عليه)، آيت الله مكارم شيرازي و آيت الله فاضل لنكراني در برخورد با برخي مسائل مستحدثه پزشكي» پرداخته شده¬است. روش اين تحقيق توصيفي و كتابخانه اي بوده، كه از طريق فيش، مطالب جمع آوري شده، در نهايت ارزيابي و تدوين گرديده است.