پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده

این تحقیق با محور قرار دادن آیة 34 سوره نسا به بررسی رابطه قوّامیّت مردان با ضرب نسا از دیدگاه مفسّرین فریقین می­پردازد. بر همین اساس ماهیت و حکمت قوّامیّت، ویژگی­های زنان شایسته و ناشزه، نشوز و انگیزه­ها و راه­های علاج آن، شرایط و فلسفة تجویز ضرب از دیدگاه مفسّرین فریقین تبیین می­گردد.

دربارة رابطه قوّامیّت مردان و ضرب زنان دیدگاه­های مختلفی وجود دارد. برخی بر این اعتقادند که بين قواميّت مردان و ضرب زنان رابطه وجود دارد تا جايي که برخي از انديشمندان، ولايت تأديب را براي مرد منظور نموده­اند. در مقابل اين گروه عدّه­اي معتقدند كه تأديب زن در قلمرو رياست شوهر قرار نمي­گيرد. نظر سومی در این­خصوص وجود دارد که بهتر است شوهر، خودش زن را از گناه باز دارد و پای اجانب به حریم خانواده باز نشود. معنای این سخن قیومیت حکم خدا بر زن است، نه قیّم بودن مرد بر زن.  نظر دیگر این است که ضرب زن نوعی تعزیر است و با توجه به اینکه مسألة تعزیر فقط در اختیار حاکم شرع است پس تعزیر با خود قاضی است نه با مرد؛ بنابراین با توجه به دیدگاه مفسّرین فریقین در تفسیر قوّامیّت، همة مفسرین در قلمرو قوّامیّت بر یک نکته اساسی که مسئله تأدیب و اصلاح زنان توسط مردان است تأکید کرده­اند. بنابراین با توجه به دیدگاه مفسّرین فریقین در تفسیر قوّامیّت -که آن را به معنای سلطة مرد بر زن دانسته­اند نه سلطه مولی­وار شوهر بر زن آنگونه که مولی بر کنیز خود دارد- همه در قلمرو و گستره قوّامیّت بریک نکته اساسی که مسئله تأدیب و اصلاح زنان توسط مردان است تأکید کرده­اند و از سوی دیگر با توجه به اینکه هدف اصلی در تجویز ضرب و تنبیه زنان، اصلاح و تأدیب آن­ها می­باشد به نظر می­رسد با توجه به سیاق آیه، می­توان گفت بین قوّامیّت مردان و ضرب زنان رابطه وجود دارد.

 

کلید واژه­ها: قوّام، نشوز، ضرب زنان، زنان ناشزه، مفسیرین فریقین