پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

روايتگري يا هرمنوتيك روايت سابقه‌اي طولاني در تفكر و انديشه بشري دارد كه در آن تلاش مي‌شود، جهت آشكارسازي و كشف معناي پنهان و زواياي مكتوم متون ديني، خصوصاً قصص و روايات كتاب مقدس استفاده شود؛ ازاين‌رو روايت‌ها در شناخت و فهم كتاب مقدس جايگاه مهمي دارد. پل ريكور ازجمله كساني است كه انديشه مركزي خود را در اين موضوع بيان كرده و ميان روايتگري در كتاب مقدس و آشكارسازي و كشف ارتباط برقرار مي‌كند؛ به‌نحوي‌كه مي‌توان گفت هسته اصلي هرمنوتيك كتاب مقدس را همين پيوستگي روايتگري با رهيافت‌هاي فهم و كشف مي‌داند. در تفسير اسلامي نيز رويكرد روايتگري سابقه طولاني دارد و در تأويلات بسياري از فيلسوفان اسلامي چون ابن‌سينا، غزالي، سهروردي، ابن عربي مي‌توان اين رويكرد را يافت. ملاصدرا نيز در آثار تفسيري خود با همين رويكرد مي‌توان خصايصي را براي هرمنوتيك روايت يافت. نظر به همين مسئله در اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي ويژگي‌هاي هرمنوتيك روايت در انديشه ريكور و ملاصدرا كه همانندي‌ها و افتراقاتي دارند، بررسي شد و چنين به دست آمد كه رمزي بودن، فرازماني، چندمعنايي و آشكارشدگي ويژگي‌هاي هرمنوتيك روايت در متون مقدس است. همچنين بي‌زماني روايت‌ها، توجه به پيش‌فهم تفيهم باطني در متن مقدس، رمزي بودن و رويكرد تأويلي به متن در انديشه هر دو فيلسوف مشابهت‌هايي داشت. در اين ميان ملاصدرا تأويل را مختص متن وحياني مي‌داند و همچنين به انحصار رويكرد رمزي بودن در مورد برخي موارد از متن مقدس قائل است كه از وجوه اختلاف ميان ايشان و ريكور است. قطعيت در معنا و نسبيت در شيوه، قصديت معناي گوهري و يگانه متن و همچنين تفكيك ميان تفسير و تأويل نيز از ديگر موارد اختلاف اين دو فيلسوف است.