پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ازآنجا كه اسلام ديني اجتماعي است و احكام فردي آن نيز آهنگ اجتماعي دارد. هدف اسلام در اين مسير علاوه بر فرد دين‌دار، ساختن جامعه دين‌دار نيز هست. علامه طباطبايي معتقد به لزوم پايه‌هاي اخلاقي در تربيت اجتماعي است. در انديشه آيت‌الله جوادي آملي، اخلاق اسلامي ارائه‌دهندهٔ راهكارهاي مناسب، براي تأمين سلامت زندگي انسان در دنيا و آخرت است. در اجتماع نيز ازطرفي باعث درست اجراشدن قانون است و از سوي ديگر متمم نقايص آن است. روش اين پژوهش توصيفي تحليلي و ابزار گرد‌آوري آن كتابخانه‌اي است. در اين تحقيق سعي شده است تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه روش‌‌هاي تعميق فضايل اخلاق اجتماعي از منظر دو مفسر بزرگ علامه طباطبايي و آيت‌الله جوادي آملي چيست؟ . برخي از يافته‌هاي اين پژوهش به شرح ذيل است: به نظر علامه طباطبايي، غرض دين معرفت است و معرفت نيز با علم حاصل مي‌شود پس تعميق فضايل اخلاقي نيازمند آموزش است. آموزش مسائل اخلاقي زماني باعث تعميق آن مي‌شود كه همراه با محبت باشد و معلم نيز واجد فضائل اخلاقي باشد.  به نظر علامه جوادي آملي تعميق فضايل اخلاقي هنگامي تحقق مي‌يابد، كه مربي بتواند توأم با آن، عشق و محبت خداوند را نيز در قلب متربي نفوذ دهد، و خروجي آن تربيت انسان در تراز فرشتگان باشد. هدف از تعليم، تربيت يافتن است اگرتعليم منجر به تعميق فضايل اخلاقي نشود ارزش الهي ندارد. شيوه‌هاي نظارت از منظرعلامه طباطبايي عبارتند از: امر به معروف و نهي  از منكر؛ نظارت وجدان اخلاقي بر اعمال فرد؛ مراقبه و محاسبه.  شيوه‌هاي نظارت از نظر علامه جوادي آملي: قانوني كه  تمام جهات مصالح فردي و اجتماعي در وضع آن رعايت شده باشد؛ خودكنترلي؛ وجدان اخلاقي؛ محاسبه و مراقبه. علامه طباطبايي، عواملي چون ايمان، مدح و ذم اجتماعي، ثواب اخروي، محبت و تعليم و تربيت را در الزام و التزام به اخلاق اجتماعي و توسعه كمي و كيفي آن مؤثرمي‌داند و مهم‌ترين الزامات اخلاق اجتماعي از نظر جوادي آملي عبارتند از:  صلح طلبي و صلح خواهي؛ عدالت دررفتار و گفتار؛ وفاي به عهد؛ صداقت درگفتار و رفتار؛ امانت داري؛ ‌ احترام همگاني؛ ‌ احسان به ديگران و انصاف انفاق اجتماعي. ايمان با امر به معروف و نهي ازمنكر، به عنوان دوعامل مهم در شكل گيري الزام و التزام به اخلاق اجتماعي مورد توجه علامه جوادي است.