پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: شيعيان كه با مسأله غيبت كبري امام دوازدهم مواجه شده بودند به تدريج براي ابراز ارادت خود به آن حضرت به ساخت نمادهاي انتظارگونه و رسوم خاصي در شهرهاي مختلف خود روي آوردند و اين نمادها و رسوم به مرور زمان نشانگر تصويري روشن از باور آنها به حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف)گرديد. در اين زمينه حكومت‌ها هم بي‌تاثير نبوده‌اند و نقش‌هايي رو در رواج اين باورها ايفا كرده‌اند. در پژوهش حاضر سعي بر اين شده است كه نمادهاي نشانگر باور به حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و ميزان نقش حكومت‌ها در تكامل و رشد اين باورها در بازه‌ي زماني قرون هفتم الي دهم ( ه.ش) همزمان با رشد چشم گير شيعه اماميه در محدوده‌ي جفرافياي خراسان مورد بررسي قرار گيرد. در اين مسير چند نماد معروف از جمله شعر، سازه و مراسم مورد بررسي قرارگرفت. و در نهايت اين نتيجه بدست آمد كه اين نمادها به دليل آزادي نسبي حاكمان و رشد روز افزون شيعهي امامي به مرور زمان سير تكاملي داشته است. در واقع پژوهش حاضر برآن است كه با استفاده ازگزارش هاي درج شده در لابه لاي كتاب‌هاي تاريخي موجود دركتابخانه‌ها و با روش توصيفي تحليلي به اين پرسش پاسخ دهد كه نمادها و آيين‌هاي مهدوي رايج بين مردم خراسان در سده مياني (7الي10) چه بوده است؟ كليد واژگان: امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف)، غيبت كبري، نماد ، خراسان، شيعه اماميه.