پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده مسجد، از آغاز بعثت تاكنون، علاوه بر اينكه در ميان مسلمانان، اصيل ترين مكان براي عبادت خداوند بوده، همواره نقش عظيمي در گسترش تعاليم انسان ساز اسلامي داشته است و به همين سبب، حضور در اين مكان، از منظر شارع مقدس مورد تأكيد بسيار قرار گرفته و فضائل و آثار متعدد و به همين نسبت، آداب و احكام فراواني براي آن تبيين شده است. بخشي از اين احكام فقهي، به لحاظ اوصافي چون جنسيت، سن، بهره مندي از عقل و دين بوده و بر همين اساس، كم و كيف و شرايط حضور آقايان، بانوان، كودكان، مجانين و كفار در مسجد، حدود و ثغور واحدي نداشته و در لسان فقها نيز، داراي حكم يكساني نميباشد. پارهاي ديگر از احكام و آداب، به لحاظ احوال افراد است، حالاتي چون اتصاف به طهارت از حدث و خبث و مستي و نيز اتصاف به حالت وقار و آرامش و اخلاص. و در نهايت، بخشي از اين احكام، به لحاظ افعال افراد است و گاه ايجابي و متصف به استحباب و يا وجوب؛ مانند آداب ورود به مسجد و خروج از آن، آداب حضور و استقرار در مسجد و آداب حفظ و نگاهداشت اين مكان مقدس و گاه سلبي است و متصف به كراهت و يا حرمت مانند بلند كردن صدا، قضاوت، شعرخواني و... در مسجد. ميتوان گفت اصليترين قواعد حاكم بر اكثر اين احكام و آداب، عبارتند از : وجوب تعظيم و حفظ حرمت مسجد، ممنوعيت هتك حرمت اين مكان مقدس و نيز ممنوعيت هر آنچه كه مخالف با كاربري مسجد يا شأن و جايگاه آن است.